‘De rozentuin’ van Corina Bomann

Alexa en haar moeder Cornelia kunnen niet met elkaar opschieten. Eigenlijk is het nog veel erger, Cornelia is koud en kil in haar benadering van haar dochter. Sinds haar vader, waar ze een goede band mee had, is overleden ziet Alexa haar moeder dan ook nauwelijks. Cornelia runt haar boekwinkel in Hamburg, Alexa heeft een evenementenbureau voor auteurs in Berlijn.  Als Cornelia een hersenbloeding krijgt en comateus in het ziekenhuis ligt, is Alexa degene die wordt opgetrommeld. Omdat haar moeder wilsonbekwaam is moet Alexa zelfs naar een notaris om vast te leggen dat zij de nodige medische beslissingen voor haar moeder mag nemen. Dat zet Alexa aan het denken, hoe goed kent ze haar moeder? Hoe is Cornelia zo koud en berekenend geworden?  Hoe heeft het haar eigen leven beïnvloed?

Natuurramp

Ondertussen moet Alexa heel wat ballen in de lucht houden,  haar eigen bedrijf, de boekwinkel, de zorg voor haar moeder. En dan meldt zich ook nog een beroemde Amerikaanse auteur, Richard Henderson. Hij is op een lezingentour in Duitsland, zijn eerste boek ‘The flood’ is gebaseerd op de grote overstroming die in 1962 in Hamburg heeft plaatsgevonden. Hij was op dat moment als student in Hamburg, de natuurramp heeft grote indruk op hem gemaakt. Langzaam wordt het Alexa duidelijk dat haar moeder en Richard elkaar gekend moeten hebben,  maar hoe, wat en wanneer, ze komt er niet uit. Tot ze een kistje met brieven van haar moeder vindt. Eindelijk vallen de puzzelstukjes op hun plek en leert Alexa haar moeder pas echt kennen.

Dramatiek

Een romantisch boek gebaseerd op historische feiten, zo kan ‘De rozentuin’ het best omschreven worden.  Met als tweede verhaallijn de moeder-dochterrelatie tussen Cornelia en Alexa. Spannend is het ook,  veel van de beweegredenen van de moeder blijven aanvankelijk in het duister. Hoe kan iemand zo radicaal veranderen? Daar moet wel een dramatische gebeurtenis aan ten grondslag liggen! De zoektocht van Alexa daarnaar is de dramatiek van dit zeer lezenswaardige boek.

‘Eiland in de wolken’ van Tamara McKinley

Tasmanië 1905. Christy zit met haar kinderen en kleinkinderen rond tafel. Haar man is net overleden, de kinderen die verspreid over Australië wonen zijn sinds lage tijd weer eens allemaal tegelijk bij haar. Christy haalt eens diep adem en meldt de kinderen dat ze nog één keer terug wil naar haar geboorte-eiland Skye bij Schotland. Als jong meisje heeft ze haar geboortegrond ongewild moeten verlaten. Het leven was haar aanvankelijk niet gunstig gezind maar nu heeft ze grote bezittingen en kan zich deze reis permitteren. Ze is vastbesloten, ze is altijd heel zelfstandig geweest, dit moet gaan lukken. Haar oudste dochter Anne ziet het echter helemaal niet zitten. Annes dochter Kathryn daarentegen wel, zij werpt zich op als chaperonne. Anne ziet zich gedwongen ook mee te gaan, met grote tegenzin scheept ze zich met haar moeder en dochter in.

Skye

Aangekomen op Skye ziet Christy haar jeugd weer scherp voor zich. De armoede, de ruige natuur, het standsverschil, alles komt terug.  Langzaam komen de verhalen boven en begint ze Anne en Kathryn erover te vertellen. Bij haar kleindochter vindt ze veel begrip, de bemoeizuchtige en hardvochtige Anne daarentegen oordeelt alleen maar negatief. Ze kleineert haar moeder, schetst tegenover derden een beeld van een oude hulpbehoevende vrouw.  Hoe heeft de goede verstandhouding die er eens tussen hen was zo schipbreuk kunnen lijden. Al verhalend komt er veel naar boven maar de donkerste geheimen kan Christy nog niet prijs geven. Een aangespannen rechtszaak in Australië dwingt haar echter schoon schip te maken en met steun van haar kinderen het verleden een plek te geven.

Levensecht

Zowel Skye als Australië spelen een prominente rol in deze romantische historische roman. Het harde leven midden en eind negentiende eeuw, het pioniersbestaan, de goudkoorts, onverwachte vriendschappen en ondernemingszin bepalen het leven van de jonge Christy. Tamara McKinley weet deze verschillende verhaallijnen prachtig te combineren,  in het tempo van deze lang vervlogen tijd komen de hoofdpersonen levensecht tot hun recht.  

‘Klokkendans’ van Anne Tyler

Willa Drake is een volgzame vrouw. Altijd al geweest. Als kind opgroeiend in een gezin met een temperamentvolle moeder, een uiterst flegmatieke vader en een onzichtbaar zusje is zij degene die de figuurlijke klappen opvangt. Ze past zich aan. Als er al beslissende momenten waren gingen ze bijna onhoorbaar voorbij.  Toen ze elf was verdween haar moeder.  Niet voor lang en het is eerder gebeurd. Maar deze keer zal Willa nooit vergeten.  Op haar achttiende leert ze tijdens haar opleiding Derek kennen.  Over haar oren verliefd besluit ze met hem verder te gaan, ze laat haar studie vallen en volgt hem naar Californië. Zo wordt haar leven door anderen uitgestippeld. Een ander beslist en Willa doet datgene waarvan ze denkt dat van haar verwacht wordt.

Schietincident

Inmiddels is het 2017 als Willa gebeld wordt door een vrouw die haar vertelt dat haar ex-schoondochter het slachtoffer is geworden van een schietincident en haar hulp nodig heeft.  Hals over kop vertrekt Willa samen met haar tweede echtgenoot Peter naar Baltimore.  Schoondochter Denise is nog in het ziekenhuis, haar negenjarige dochter Cheryl is alleen thuis. Weliswaar omringd door meelevende buren, maar toch, Willa’s hulp is zeer gewenst.  Echtgenoot Peter dringt al snel aan op terugkeer naar hun comfortabele leven in Arizona, Willa verzint steeds meer smoesjes en uitvluchten om niet mee te gaan. Het bevalt haar in de achterstandswijk in Baltimore. De omgang met de excentrieke buren, de aanhankelijkheid van Cheryl, Willa heeft het eigenlijk heel erg naar de zin, zij wil blijven.

Juweeltjes

Anne Tyler is zeker één van mijn favoriete schrijvers. Haar karakters, hun ontwikkeling, niets is voorspelbaar en toch achteraf zo logisch. Niets menselijks is ze vreemd, wonderlijke types, toch ga je van ze houden.  Haar stijl, opmerkzaam en gedetailleerd, toch blijft er ook genoeg te raden.  ‘Klokkendans’ is een heerlijk boek dat je in één keer uit wil lezen, wegleggen is geen optie. Anne Tyler [1941] heeft tal van boeken op haar naam, won grote literaire prijzen en de verfilming van haar roman ‘Dinner At The Homesick Restaurant’ is legendarisch.

‘Wie is de vijand’ van Sophie Molema

Met de bevrijding in 1945 was de oorlog voor een grote groep mensen nog lang niet voorbij.  In Nederland wonende burgers met de Duitse nationaliteit werden op grote schaal opgepakt en geïnterneerd.  Het enige criterium hierbij was hun Duitse paspoort. Naar verzachtende of bijzondere omstandigheden werd niet gekeken. Hulp aan de ondergrondse, desertie uit het Duitse leger,  een voorbeeldige staat van dienst gedurende de oorlogsjaren, niets hielp om aan dit lot te ontkomen.  De Nederlandse overheid deed er alles aan om de Duitsers en hun vaak half Nederlandse gezinnen uit de samenleving te laten verdwijnen. Bezittingen en goederen werden geconfisqueerd,  berooid werden de gezinnen na maanden of jaren  uitgezet naar Duitsland ofwel alsnog toegelaten in Nederland. Allemaal heel begrijpelijk na vijf jaar onderdrukking, maar voor de kinderen in deze omstandigheden een hard gelag. 

Ontvijanding

Sophie Molema sprak met kinderen en kleinkinderen uit deze gezinnen over de ‘Operatie Black Tulip’.  Hoe vernederend de aanhoudingen waren en hoe angstig de tijd die daaraan vooraf ging, soms werden mensen pas twee jaar na de beëindiging van de oorlog opgepakt.  Hoe bar de omstandigheden in de uitzetkampen zoals Mariënbosch bij Nijmegen.  Het was de bedoeling dat de uit te zetten personen er kort verbleven. Maar in de delen van Duitsland die onder Brits mandaat stonden konden ze niet terecht.  Degenen die toch in Nederland bleven moesten ontvijanding aanvragen.  Als dat toegestaan werd kon de Nederlandse nationaliteit aangevraagd worden en teruggave van in beslag genomen goederen.  Dan nog was de oorlog niet achter de rug, de kinderen en kleinkinderen moesten nog jarenlang horen dat ze moffenkinderen waren, acceptatie door de Nederlanders was ver weg.

Gedocumenteerd

Het boek is bijzonder goed gedocumenteerd, het overheidsbeleid komt aan bod en  ook de situatie van de Duitsers in de Overzeese Gebiedsdelen wordt doorgelicht. Maar het zijn vooral de persoonlijke verhalen die indruk maken. De vierjarige Ger Adeler die wel in Duitsland terecht komt, de vijfjarige Katharina die haar stoeltje overal mee naar toe sleept, tiener Marga die het er in Mariënbosch  het beste van maakt. Door deze aanpak laat Molema vooral de menselijke kant van deze zwarte periode zien.