Met de bevrijding in 1945 was
de oorlog voor een grote groep mensen nog lang niet voorbij. In Nederland wonende burgers met de Duitse
nationaliteit werden op grote schaal opgepakt en geïnterneerd. Het enige criterium hierbij was hun Duitse
paspoort. Naar verzachtende of bijzondere omstandigheden werd niet gekeken.
Hulp aan de ondergrondse, desertie uit het Duitse leger, een voorbeeldige staat van dienst gedurende
de oorlogsjaren, niets hielp om aan dit lot te ontkomen. De Nederlandse overheid deed er alles aan om
de Duitsers en hun vaak half Nederlandse gezinnen uit de samenleving te laten
verdwijnen. Bezittingen en goederen werden geconfisqueerd, berooid werden de gezinnen na maanden of
jaren uitgezet naar Duitsland ofwel
alsnog toegelaten in Nederland. Allemaal heel begrijpelijk na vijf jaar
onderdrukking, maar voor de kinderen in deze omstandigheden een hard
gelag.
Ontvijanding
Sophie Molema sprak met kinderen
en kleinkinderen uit deze gezinnen over de ‘Operatie Black Tulip’. Hoe vernederend de aanhoudingen waren en hoe
angstig de tijd die daaraan vooraf ging, soms werden mensen pas twee jaar na de
beëindiging van de oorlog opgepakt. Hoe
bar de omstandigheden in de uitzetkampen zoals Mariënbosch bij Nijmegen. Het was de bedoeling dat de uit te zetten
personen er kort verbleven. Maar in de delen van Duitsland die onder Brits
mandaat stonden konden ze niet terecht.
Degenen die toch in Nederland bleven moesten ontvijanding
aanvragen. Als dat toegestaan werd kon
de Nederlandse nationaliteit aangevraagd worden en teruggave van in beslag
genomen goederen. Dan nog was de oorlog
niet achter de rug, de kinderen en kleinkinderen moesten nog jarenlang horen
dat ze moffenkinderen waren, acceptatie door de Nederlanders was ver weg.
Gedocumenteerd
Het boek is bijzonder goed
gedocumenteerd, het overheidsbeleid komt aan bod en ook de situatie van de Duitsers in de
Overzeese Gebiedsdelen wordt doorgelicht. Maar het zijn vooral de persoonlijke
verhalen die indruk maken. De vierjarige Ger Adeler die wel in Duitsland
terecht komt, de vijfjarige Katharina die haar stoeltje overal mee naar toe
sleept, tiener Marga die het er in Mariënbosch het beste van maakt. Door deze aanpak laat
Molema vooral de menselijke kant van deze zwarte periode zien.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten