‘We moeten dapper zijn’ van Frances Liardet

Ellen Parr is negentien en net getrouwd als ze in 1940 in haar dorp Upton een klein meisje alleen aantreft in een bus met evacuees uit Southampton. Het meisje ligt opgerold op de achterbank, er is niemand die haar begeleidt.  Er zijn vrouwen in de bus die zeggen dat de moeder van het meisje met een andere bus vertrokken is, maar niemand weet het zeker. Ellen tilt het meisje op en neemt haar mee naar huis.  Haar man Selwyn is er niet blij mee, ze hebben al drie geëvacueerde jongens in huis, er is eigenlijk geen plek en ook niet voldoende eten voor het meisje. Zelf kunnen Ellen en Selwyn geen kinderen krijgen, hij is in WOI zo gewond geraakt dat dat geen optie is.

Boerengezin

Na een paar dagen zal het meisje, Pamela heet ze, naar een boerengezin gaan. Als ze haar wegbrengen zien ze dat het daar niet goed voor Pamela zal zijn, het kind blijft dus bij de Parr’s in huis. Inmiddels weten ze dat de moeder van Pamela bij een bombardement omgekomen is, van de vader is niets bekend. Ellen hecht zich meer en meer aan Pamela. Ze herkent veel van zichzelf in het meisje.  Haar eigen geschiedenis komt steeds weer boven drijven: een gezin in de steek gelaten door de vader, door zijn toedoen aan de bedelstaf geraakt, haar moeder in barre omstandigheden overleden, haar broer die naar zee gaat en Ellen die er alleen voor staat. “Ik was net zo’n kind als zij. Een kind dat niemand meer op de wereld heeft”.

Vader

Toch is het met Ellen goed gekomen. Dankzij en paar lieve en behulpzame mensen in het dorp. En nu ze Pamela onder haar hoede heeft, lijkt het geluk haar toe te lachen. Hun band wordt sterker en sterker. Alles gaat goed totdat na ruim drie jaar de vader van Pamela opduikt. Hij wil zijn dochter naar zijn zuster in Ierland sturen, daar zal ze veilig zijn. Ellen beseft dat het nooit de bedoeling was dat Pamela zou blijven. Maar hoe kan ze haar laten gaan?  Haar alles, haar oogappel, haar eigen kleine meisje?

Onverwoestbaar

‘We moeten dapper zijn’ is een emotioneel en ontroerend boek.  De sterke liefde van Ellen voor haar pleegdochter Pamela is onverwoestbaar, toch moet ze haar laten gaan. Wat dat allemaal met Pamela doet, lezen we in het laatste deel. Daarvoor zijn we door het leven van Ellen gehopt, niet chronologisch, soms langzaam, dan weer in sneltreinvaart.  Het is een roman waar je moeilijk afscheid van neemt, je zou nog veel meer over deze twee mensen te weten willen komen.

‘Uit het zuiden’ van Carine Crutzen

Het is net na het overlijden van haar moeder dat actrice Carine Crutzen in haar geboortestad  ‘De Kersentuin’ van Tsjechov speelt. In de laatste scene van het stuk neemt ze op het toneel met haar collega als broer en zus afscheid van het ouderlijk huis. Het moment grijpt haar aan, het lijkt zo veel op haar werkelijke leven. Ook haar beide ouders zijn nu overleden. De komende twee weken zal ze hun appartement leeghalen. Al hun bezittingen gaan door haar handen, alles roept herinneringen op. Als de laatste spullen verdeeld of ingepakt zijn sluit Carine het appartement af en vertrekt in de auto van haar moeder naar huis.

Alarmstand

De laatste tien, twaalf jaar zijn zwaar geweest voor Carine.  Vader had met Parkinson een nare ziektegeschiedenis, na zijn overlijden duurt het niet lang voor moeder ook ziek wordt.  Carine stond voortdurend in de alarmstand, als er weer iets aan de hand was 200 kilometer rijden, soms voor niets, meestal om wat langer te moeten blijven.  Nu ze er niet meer zijn voelt het ook als een opluchting. Maar ze mist ze ook zo erg.  

Dubbele gevoelens.  Beelden, geuren, zinnen van vroeger buitelen over elkaar heen.  Ze besluit het op papier te zetten, zo afstand te nemen en af te ronden. Ze vertrekt voor een tijd naar Zuid-Limburg, alleen. Zo kan ze haar herinneringen verwerken en haar kind-zijn afronden: “Herinneringen van een dochter die opgroeide in het zuiden, met een moeder die trouwde met een weduwnaar met kind”.  

Eerlijk

Carine is heel eerlijk over haar gevoelens, alles wat ze schrijft voelt authentiek aan. Ook zichzelf ontziet ze niet. Gevangen tussen gezin, werk, ouders,  heeft ze vaak heel negatief over zaken gedacht. Dat geluid laat ze ook horen. Ook de wanhoop als het allemaal niet lukt, of de blijdschap over een mooi moment. Zo ontrafelt ze haar jeugd, haar volwassen worden en de periode dat ze voor haar vader en moeder soms meer ouder dan kind is.  Ze neemt je mee in korte, stevige zinnen, soms bijna staccato. Korte hoofdstukjes, hooguit drie of vier bladzijden lang. Elk woord is raak, er staat geen enkele overbodige letter in het boek. Een heerlijk boek met veel stof om over na te denken. Zeker herkenbaar als je in dezelfde fase van het leven verkeert.

‘101 mythes over gezondheid’

Tegenwoordig is iedereen een expert op het gebied van gezondheid.  Noem een klacht of een kwaaltje en de buurvrouw, een vriendin of de sportleraar lepelen een middeltje op ter bestrijding van het ongemak. Maar hoe werkzaam zijn die middeltjes? Kun je ervan op aan dat ze niet gevaarlijk zijn of misschien zelfs het tegengestelde effect hebben? De Oostenrijkse Consumentenbond heeft 101 mythes onderzocht, de Nederlandse Consumentbond heeft hier voor een vertaling gezorgd.

Meditatie

Wat wordt er zoal besproken. Bijvoorbeeld of meditatie helpt bij chronische pijnklachten? Ja, er is een indicatie dat meditatie helpt beter met de pijn om te gaan. Is tandpasta met fluoride schadelijk voor de gezondheid? Nee, er is geen bewijs voor ernstige bijwerkingen bij normaal gebruik.   Is spierpijn een indicatie van een geslaagde training?  Nee, spieren worden beter door trainen, dat kan heel goed zonder spierpijn te krijgen.  Helpt oogtraining bij bijziendheid?  Helaas, hier valt geen verbetering te verwachten.

Desillusie

Het zijn niet alleen desillusies, gelukkig staan er ook onderzoeken in waarbij wel baat te vinden is. Voor de komende winter is het fijn te weten dat thijm een antibacteriële en schimmeldodende werking heeft. Maar urine niet helend is  bij wintertenen, dan hoef je daar niet aan te beginnen.  Misschien beter een stel extra warme sokken te kopen?  Dat een griepprik de kans op griep verkleint maar geen garantie is. Dat de volle maan niet verantwoordelijk is voor slecht slapen, nou ja, behalve dat het in die nachten extra licht is. Zo is er voor werkelijk van alles en nog wat een conclusie. En mocht iets niet werken wordt vaak een alternatief genoemd waar je wel baat bij kunt hebben.

Blauw licht

‘101 mythes over gezondheid’ is vooral een ontnuchterend boek, een goed antwoord op ophemelende artikelen op internet en sociale media. Beetje jammer is dat de gids  oorspronkelijk al in 2014 is verschenen en nu pas vertaald is. Het zou dus kunnen dat er nieuwe inzichten zijn. Zoals bij blauw licht dat slecht zou zijn bij het inslapen.  Gebruikers van smartphones en tablets hebben waarschijnlijk eerder last van bijziendheid. Maar helaas voor hen, de oogtraining werkt dus niet! Meer informatie en een literatuurlijst is te vinden op https://www.consumentenbond.nl/gezondgids/gezondgids-uitgelicht/gezondheidsmythes 

‘De fantastische meneer Willughby : de eerste echte ornitholoog’ van Tim Birkhead

Het is in het voorjaar van 1663 dat de jonge Francis Willughby samen met zijn acht jaar oudere vriend en leraar John Ray een reis begint die hen beiden door heel West-Europa zal voeren. De twee zijn op zoek naar vogels, vissen en insecten. Tijdens hun opleiding aan de Universiteit van Cambridge zijn ze gebiologeerd geraakt door deze dieren. In de 17^e eeuw was nog weinig bekend over hun bouw en eigenschappen. Waar ze vooral ook mee bezig zijn is de classificatie; het ordenen en het bijeenbrengen van verwante  groepen.

Reizen

Nu is het in de zeventiende eeuw zo dat er nog heel veel vogels gegeten worden. Zo treffen ze op de markten in Italië wel veertig verschillende soorten aan. De vogels, en ook de ruim aanwezige vissen, worden gekocht, op uiterlijk beschreven en vervolgens ontleed. Baanbrekend werk verrichten ze tijdens deze anderhalf jaar durende reis.  Om daarna ook nog eens Engeland te doorkruisen.  De oogst is indrukwekkend, genoeg om na jaren het naslagwerk Ornithologiae te doen verschijnen.

Overlijden

Helaas maakt Willughby dit niet meer mee. Tijdens zijn reizen werd hij al wel eens koortsachtig ziek, eenmaal gesetteld op het landgoed van zijn voorvaderen, getrouwd en vader van drie jonge kinderen, komen de koortsen steeds vaker terug. In juli 1672 overlijdt hij op zesendertigjarige leeftijd. Zijn compagnon zet zijn werk voort en geeft Willughby de credits die hij voor zijn aandeel in het standaardwerk verdient.

Specialistisch

Tim Birkhead beschrijft het leven en werk van Willughby levendig en geeft uitgebreid verslag van de ontdekkingen van deze uiterst nieuwsgierige ‘bioloog’. In zijn woorden: “Willughby en Ray hebben de wereld veranderd zonder zelf schokkende ontdekkingen te doen. Hun systematische onderzoeken en classificatie hebben echter wel een manier gecreëerd om de wereld van de natuur te bestuderen”. ‘De fantastische meneer Willughby’ is een redelijk specialistisch boek dat echter door schrijfstijl en de persoonlijke geschiedenis van de hoofdpersoon ook voor niet vogelaars goed te lezen is. Het boek heeft als extra een tijdlijn van Willughby’s leven, een register, een uitgebreid notenapparaat en is verluchtigd met foto’s en tekeningen.