‘De stad in je hoofd’ van Tessa de Loo

Zaterdag 20 april is Tessa de Loo te gast in de Bibliotheek Ommen. De bijeenkomst begint om 15.00 uur en de toegang is gratis. In 1983 stapte De Loo op verpletterende wijze het Nederlandse landschap van de literatuur binnen met de verhalenbundel ‘De meisjes van de suikerwerkfabriek’.  Later gevolgd door vele titels waarvan ‘De tweeling’ het hartverscheurende oorlogsverhaal van twee jonge vrouwen, één van de bekendste is. Haar laatste roman is ‘De stad in je hoofd’. Tessa de Loo zal worden geïnterviewd door Roos ter Beek, het belooft een prachtige middag te worden. 

Nijmegen

Twan is acht jaar als op 22 februari 1944 zijn stad Nijmegen door de geallieerden wordt gebombardeerd. Het gebeurt heel onverwacht, het bomalarm was net ingetrokken, de hemel weer helder als de vliegtuigen op de terugweg naar hun bases hun vernietigende lading loslaten. Twan, op weg naar school, moest nog even een boodschap voor zijn moeder doen. Zo kan hij op het laatste moment schuilen in een portiek, waar ook een peuter in een wandelwagentje op haar moeder staat te wachten. Alles om hen heen is kapot, de apotheek van Twans vader, zijn ouders en kleine zusje Fien zijn dood. 

Tekenen

Wanhopig gaat Twan met het meisje op weg naar zijn tante in de oude benedenstad. Ook daar chaos en wanhoop maar de meeste huizen zijn nog intact. Twan en het meisje, Paula heet ze, worden door de familie in huis genomen. Paula kan echter niet blijven, ze wordt bij de nonnen ondergebracht. Vanaf zijn zolderkamertje kan Twan het klooster waar ze is zien. Hij kijkt uit over de binnenstad, het maakt een verpletterende indruk op hem en zoals hij voor het bombardement ook al vaak deed, hij begint te tekenen. Alle huizen die hij ziet, zelfs de huizen die weg zijn, tekent Twan.  Zo houdt hij zijn herinneringen aan de verwoeste stad levendig. 

Strijd

We volgen Twan op weg naar volwassenheid, in zijn strijd om het behoud van de stad. De nieuwe tijd brengt plannen om de Benedenstad tegen de vlakte te gooien. Twan kan het niet verdragen. Samen met zijn dierbaren die hij in de loop der jaren heeft leren kennen probeert hij dit desastreuze verloop te keren. Redt hij dat of is het een vergeefse strijd tegen de macht, het geld en de ambtenarij?

‘Stad 40’ van Natasha Pulley’

De Russische biochemicus Valery Kolkhanov zit gevangen in de Goelag in Siberië. Tien jaar dwangarbeid heeft hij gekregen. De beschuldiging was vaag maar voor de rechtbank concreet genoeg hem daarnaartoe te verbannen. Het is 1963, zes jaar heeft hij van zijn straf uitgezeten en heeft het tot nu toe ternauwernood overleefd. Toch wordt híj, ondanks zijn kleine gestalte, gerespecteerd. Dagelijks mag hij de kampcommandant lesgeven in de natuurwetenschappen. Dat levert hem een karige maaltijd op, meer dan de anderen te eten krijgen. 

Stage in Berlijn

Stomverbaasd is hij als hij op een nacht opgehaald wordt en samen met een KGB-agente in een truck op weg gaat. Waarnaartoe? Hij heeft geen idee. Hij denkt zijn dood tegemoet! Na een tussenstop op een vliegveld, hij mag zowaar douchen, belandt hij in Stad 40. Hier treft hij de oud-promotor van zijn stageplek in Berlijn. Professor Elena Resovskaja werkte daar in 1937 op een instituut voor erfelijke biologie en rassenhygiëne. Hij mocht als jonge student met haar meelopen. Het is vreemd haar hier weer terug te zien. 

Omfloerst

Wantrouwen zit sinds zijn gevangenneming en verblijf in Siberië diepgeworteld in zijn systeem. De KGB heeft in Stad 40 duidelijk de touwtjes in handen, de studenten zijn er niet vrijwillig, de radioactiviteit is hoog, het instituut waar Valery nu woont en werkt is in alle opzichten verdacht. Bovendien zeggen de mensen voortdurend iets anders dan ze werkelijk bedoelen. Er wordt omfloerst gesproken, toch weet Valery een aantal feiten boven water te krijgen. Binnen de strenge restricties krijgt hij contact met een groep bewoners die weet van de sterke straling maar weer op hun oude woonplek is neergestreken. 

En dan is er Sjenkov, hoofd van de KGB, nietsontziend, schiet rustig een dwarse bewoner dood. Vriend of vijand?  Moet hij deze man vrezen of ligt het allemaal anders? 

Actueel

Stad 40 bestaat echt. Het ligt in de Kaukasus en er heeft in 1957 een kernramp plaatsgevonden. Afval van de fabriek werd in de rivier de Tetsja gedumpt waarmee de wijde omgeving besmet werd.  Ook nu nog staat er nog een opwerkingsfabriek waar onder andere polonium gemaakt wordt. Polonium waarmee in 2006 Litvinenko werd vergiftigd.  ‘Stad 40’ is niet alleen heel knap geschreven maar ook heel actueel nu het Rusland van Poetin steeds grimmiger en heimelijker wordt.

‘Bent u daar, God? Ik ben het, Margaret’ van Judy Blume

Begin dit jaar had ik me voorgenomen eens vaker een kinderboek te bespreken, nu is het drie maand verder en dit is pas nummer twee. Zo gaat het soms met goede voornemens.  En dit kinderboek van Judy Blume is ook niet de eerste de beste. In de VS al verschenen in 1970, vijf jaar later vertaald in het Nederlands en daarna nooit echt weggeweest. Een internationale everseller staat er op het boekkaft. Zo is het maar net. 

Verhuizen

Margaret is elf als ze met haar ouders van New York naar een slaapstadje in New Jersey verhuist. In haar beleving is het vooral omdat haar ouders haar verder van haar oma vandaan willen hebben. Margaret is namelijk haar enig kleinkind, oma gaat vaak met haar op stap naar musea en concerten en betaalt ook de dure privéschool voor haar. Vooral haar moeder, de schoondochter van oma, wil dat niet meer.  Zo komen ze in een rustige straat terecht, iets verderop woont Nancy die op de openbare school bij Margaret in de klas komt. 

Stoer of stom

Hoewel Margaret er erg tegenop ziet om naar een nieuwe school te gaan, valt het eigenlijk allemaal heel erg mee. Met Nancy, Janey en Gretchen is ze al snel bevriend, de jongens zijn stoer of stom, één meisje in de klas is al snel uit de gratie en de jonge onderwijzer Meneer Benedict laat zich niet in de luren leggen. 

Uitvogelen

Tot zover verschilt het verhaal niet veel van andere schoolverhalen. Wat het bijzonder maakt is de relatie die Margaret met God onderhoudt. Hoewel ze niet gelovig is, haar vader is joods opgevoed, haar moeder christelijk maar hebben beide het geloof achter zich gelaten, praat ze geregeld met God. Hem stelt ze vragen die ze nergens anders durft te stellen. Niet dat hij antwoordt, nee, ze moet het allemaal zelf uitvogelen. En dat lukt prima, zo verstrijkt haar laatste jaar op de basisschool eigenlijk zonder al te veel hobbels. 

Om in 2024 nog eens terug te kijken naar een opgroeiend meisje in 1970 is niet alleen nostalgisch, ondanks het grote tijdsverschil zijn de gevoelens van een elfjarige nog heel herkenbaar. Het ontbreken van sociale media zal de elfjarige van nu als een gemis zien, voor hun grootmoeders is dit boek echter een feest der herkenning.

‘Gerechtigheid’ van Jené Mollenhorst

Suzan is vreselijk geschokt als ze hoort dat de plaatselijke huisarts Kevin van Leeuwen zichzelf het leven heeft benomen. In het landelijke dorp waar ze nog niet zo lang woont, nam hij een vooraanstaande plaats in. Geadopteerd uit een Aziatisch land wilde hij de plaatselijke jongeren laten zien dat het voor iedereen mogelijk is om een goede plek in de samenleving te veroveren. Daarom lobbyde hij voor een ontmoetingscentrum in het dorp. Suzan was daar ook bij betrokken. 

Detail

Ze heeft het ook heel erg te doen met de jongere broer Michael, hij is aannemer en knapt haar huis op. Wat vreselijk verdrietig voor hem en voor zijn ouders. Al snel zijn er echter geruchten dat het mogelijk geen zelfmoord was. Suzan weet niet wat ze ervan moet geloven. Maar ook haar argwaan wordt gewekt als ze de foto-opdracht van één van haar leerlingen eens nader bestudeert. Op die foto ziet ze een detail van de plek waar het drama heeft plaatsgevonden. Een detail dat haar aan het denken zet, dat een heel ander licht op het gebeuren werpt. 

Op pad

Laura werkt bij de politie, ze is jeugdagent maar heeft ambities om door te groeien. Haar oom Gijs werkt bij dezelfde eenheid, hij is haar leidinggevende. Omdat er in het weekend weinig collega’s aan het werk zijn, biedt Laura aan een klusje in verband met de dood van Van Leeuwen uit te voeren. Ze wil het echt heel goed doen, wil nu eindelijk eens voor vol aangezien worden en niet langer het Lauraatje van het korps zijn. Ze doet dus haar stinkende best, gaat alleen op pad, werkt zich bijna in de nesten. Wat moet ze doen om een nieuwe ramp te voorkomen? Of is ze te laat en had ze eerder hulp moeten vragen! 

Debuut

‘Gerechtigheid’ is een E-book in de serie Tussendoortjes. Verhalen van ongeveer 100 bladzijden, uitgegeven door de Verhalenfabriek. De Verhalenfabriek is het zusje van De Crime Company waar gerenommeerde thrillerschrijvers hun boeken publiceren. ‘Gerechtigheid’ is het debuut van Jené Mollenhorst. Met haar eerste levert ze een fris en spannend verhaal, een goed plot en een prima te volgen verhaallijn. De sfeer van een dorp is goed getroffen, al met al een mooi debuut dat zeker naar meer smaakt.

‘Dodelijke afloop’ van Stig Abell

Deze week een thriller, een genre dat meestal niet veel aanbeveling hoeft. Veel schrijvers zijn bekend, wat fijn dat er nu een nieuwe ster aan het firmament is: de Britse Stig Abell. In eigen land vooral bekend als radiopresentator en kenner van het grote Angelsaksische detective aanbod. Nu is hij zelf in de pen geklommen met als resultaat een fijne, niet al te bloederige thriller met veel oog voor de ontwikkeling van de hoofdpersonen. 

Sleur

De achtendertigjarige Jake Jackson is rechercheur cold cases. Op zich vindt hij zijn werk wel leuk maar net als in zijn huwelijk is ook hier steeds meer sprake van sleur. Als hij dan van zijn excentrieke oom Arthur een huis met grond in the middle of nowhere erft, daarnaast een flink kapitaal op zijn rekening gestort krijgt, is zijn keuze snel gemaakt. Hij laat huwelijk en werk achter zich, vertrekt naar Little Sky en begint zich daar te installeren. 

Primitief

Een auto heeft hij niet, maar dat was ook van weinig nut geweest, het huis is alleen te voet of met een fourwheeldrive te bereiken. Hoewel groot en met een uitstekende bibliotheek, is het ook nogal primitief. Geen douche, geen wasmachine, geen telefoon, geen WIFI en geen bereik, toch weet Jake zich prima te redden. Er is een meertje op eigen grond, het is zomer, dus daar kan hij zwemmen en zijn kleren wassen. Iets verderop is een winkel van sinkel met veel streekproducten, daar leert hij wat dorpsgenoten kennen. 

Raadselachtig

Alles lijkt rustig en kalm maar dat verandert als tijdens de jaarlijkse dorpsspeurtocht de beenderen van een jonge vrouw worden aangetroffen. De plaatselijke politie wordt gebeld, inspecteur Watson gaat het onderzoek doen. Omdat Jake altijd cold cases onder handen had, is Watson maar wat blij met zijn aangeboden hulp. Want één ding is wel duidelijk, dit is niet een recent moordgeval. Jake gaat op zoek naar verdachte ongevallen in de omgeving van Little Sky en stuit zo op de dood van een Duitse jonge vrouw die op raadselachtige wijze op een naburige boerderij om het leven kwam. Iedereen ging er iets te makkelijk vanuit dat het zelfmoord was, vindt Jake. Het verdient nadere bestudering. Is er werkelijk een kwaadwillende die de omgeving van Little Sky onveilig maakt? Jake kan het nauwelijks geloven. Maar toch……

‘Blauwe tomaten’ van Elodie Heloise

Dominique is met haar vriend Marlon verhuisd naar Curaçao. Hij is daar geboren en opgegroeid, heeft het huis van zijn grootvader geërfd. Dominique is er ook geboren. Haar ouders gingen naar het eiland omdat haar vader uitgezonden werd. Op haar achtste besloot haar moeder hals over kop naar Nederland terug te gaan. Dominique heeft nog vage herinneringen aan de tijd op Curaçao. Dat ze doodsbang in bed ligt, probeert de woede en het geschreeuw in het huis te negeren. Dat mama de volgende dag zegt dat ze was gevallen, tegen een deur op liep, zich stootte aan het aanrecht. Haar moeder kwam nooit op die periode terug, hun relatie is daarna dan ook nooit meer goed geweest. 

Beelden

Nu ze weer op Curaçao is komen de beelden terug. Dominique wil er niet aan toegeven. Ze wil een nieuw leven opbouwen, kennismaken met haar schoonmoeder en met Marlons tante ‘shon Mi’ die een opvanghuis voor zwervers en verslaafden in Willemstad runt. Al snel wordt hun huishouden uitgebreid met Kevin, een tiener die les krijgt van Marlon. Hij is thuis mishandeld door zijn stiefvader. Kwam in opstand, sloeg terug en woont nu veilig bij het jonge stel. Dominique voelt verwantschap en kan goed met hem praten. 

Pastorie

Wesu is één van de drankverslaafden die geregeld in de opvang van shon Mi te vinden is. Hij is ziek geworden en dan is de pastorie van pastoor Bree de plek waar een zieke op krachten kan komen. Hoge koortsen hebben hem geteisterd, veel heeft hij uitgekraamd, pastoor Bree maakt zich zorgen om hem. Pastoor en shon Mi werken samen in hun hulp aan de minderbedeelden. Dat komt op de tocht te staan nu de overheid de opvang wil sluiten. Wat moeten ze doen om de minister, die zelf financiële belangen bij het project heeft, af te stoppen? 

Caraïbisch

Er zijn veel verhaallijnen in ‘Blauwe tomaten’ , toch raak je de draad niet kwijt. Je leest deze sociale roman als een detective, komt het goed met de opvang? Komt het goed met Dominique. Komt het goed met Kevin? De opgeroepen sfeer is helemaal Caraïbisch, iedereen die bekend is op de eilanden waant zich bij het lezen van ‘Blauwe tomaten’ daar terug. Het boek is genomineerd voor de prestigieuze Libris Literatuurprijs.   

‘Juno en Legs’ van Karl Geary

Dublin jaren tachtig van de vorige eeuw. Juno groeit op in een achterstandswijk. Haar moeder verstelt kleding, haar vader drinkt veel en doet weinig. De inkomsten zijn een uitkering die in alcohol verdwijnt en de kleine bedragen die maar moeder verdient met haar verstelwerk. Op school is Juno een buitenbeentje. Altijd een grote mond tegen de zuster en de pater. Ook haar klasgenoten krijgen ervanlangs. 

Zwanger

Thuis is het niet anders. Vooral haar vader is een mikpunt van haar woede. Met haar moeder kan ze het redelijk goed vinden, maar er wordt meer gecommandeerd dan dat er gepraat wordt. Haar grote zus Derry is op haar zestiende zwanger vertrokken. Zoals Juno bij haar vader geen goed kan doen, zo was Derry het ondergeschoven kind bij hun moeder. 
Kasboekje

Legs groeit op in dezelfde wijk. Een moeder met smetvrees, de pater die wel erg vaak langskomt, en ook hij het buitenbeentje op school. Daarin vinden Juno en Legs elkaar. Samen smeden ze wilde plannen om de wrede pater en zuster op school te pakken te nemen. Wraak te nemen voor de vele onterechte straffen die ze krijgen. Samen kunnen ze de wereld aan, denken ze. Maar ze zijn nog jong, twaalf nog maar en ze kunnen de consequenties van hun daden niet overzien. Zoals Juno haar moeder denkt te helpen door met haar kasboekje langs de slecht betalende klanten te gaan. Er komt een rel van, uiteindelijk moet de Singer naaimachine naar de pandjesbaas en zit haar moeder zonder werk. 

Ondergang

Alles wat Juno en Legs aanpakken lijkt of voor de één of voor de ander slecht af te lopen. Alsof ze elkaars ondergang bewerkstelligen. Als ze ouder worden is het niet anders. Niet dat ze voortdurend in elkaars nabijheid zijn, soms zien ze elkaar jaren niet. Toch blijft de band. Is het de afgrond waar ze samen onherroepelijk op af lijken te gaan of is er toch nog een sprankje hoop op betere tijden? 

Desastreus

Karl Geary zet een rauw beeld neer van de jaren tachtig in Dublin. Het enige lichtpuntje is de bibliotheek waar mevrouw H. Juno van boeken voorziet en waar altijd een plekje voor haar vrij is. En er is de liefde, de eindeloze liefde, tussen Juno en Legs, onvoorwaardelijk, desastreus en boeiend tot het bittere eind.

‘In de verte, de zee’ van Laura Spence-Ash

Het is 1940, Londen wordt door de Duitsers bestookt en Reg en Millie besluiten hun dochter Beatrix naar de VS te sturen. Daar zal ze veilig de oorlog door kunnen komen. Zo stapt de 11 jarige Beatrix alleen op de boot naar Boston. Op de kade wordt ze afgehaald door de familie Gregory, bij hen gaat ze wonen. De zoons William en Gerald lopen haar enthousiast tegemoet, moeder Nancy glundert en bibbert tegelijk. Twee jongens zijn een geweldige schat, maar een dochter, daar heeft ze altijd naar verlangd. 

Brieven

Eenmaal thuis blijft Beatrix de eerste tijd gereserveerd en afstandelijk. Ze wil best graag wennen en meedoen maar ze mist haar ouders en Londen. Beatrix kijkt haar ogen uit, het huis is zo groot, de tuin is fantastisch en het bos erachter een fijne plek om even alleen te zijn. Als ze naar school gaat wordt alles al wat vertrouwder, ze is kien, kan goed meekomen, ze streeft de jongens al snel voorbij. Maar het meest kijkt ze uit naar de brieven van thuis. Ook naar die van haar moeder, ook al weet ze zeker dat die erop stond dat ze naar de VS zou gaan. 

Eilandje

Niet alleen Nancy moet wennen aan een dochter, voor haar man Ethan is de schok nog groter. Hij is directeur van een jongensschool, heeft twee zoons, een meisje is zo anders. Eigenlijk had hij helemaal geen kind in huis willen nemen, de kosten, het gedoe eromheen. Hij ziet zijn vrouw genieten van Beatrix, ergert zich eraan maar neemt zich voor toch meer open te staan voor het kind. De zomer van 1941 gaat het gezin naar hun zomerhuis in Maine. Gelegen op een eilandje, alleen dat ene huis, enkel bereikbaar met de roeiboot. Beatrix is bang, ze kan niet zwemmen, maar voor de vakantie voorbij is heeft ze het onder de knie. Ze voelt zich nu helemaal thuis. Zal ze ooit weer terug moeten? En wil ze dat nog wel? 

Debuutroman

Deze debuutroman van Spence-Ash bestaat uit meest korte hoofdstukjes, waarin we afwisselend door de ogen van één van de karakters de gebeurtenissen over een periode van 1940 tot de epiloog in 1977, waarnemen. Ze schrijft met een bijzondere intensiteit, iedereen komt tot leven, je wil almaar doorlezen, het boek wegleggen is geen optie. Een fijne debuutroman, het smaakt zeker naar meer.  

‘De kinderen van Barrøy’ van Roy Jacobsen

Kort na WOII keert de Noorse Ingrid terug naar het eiland Barrøy. De oorlog heeft veel veranderingen in Noorwegen teweeggebracht maar al deze moderniteiten gaan aan het eiland voorbij. Ingrid keerde niet alleen terug, ze had een dochtertje, Kaja, bij zich, kind van een Russische krijgsgevangene. Iedereen heeft er zijn mening over, Ingrid trekt zich er niets van aan. 

Seizoenen

Ze past zich weer aan aan de seizoenen die het leven op Barrøy bepalen. In de winter trekken de mannen en grotere kinderen naar de Lofoten. Dat is hun uitvalsbasis voor de visvangst, de kinderen gaan er naar de middelbare school. Met nog maar een paar overblijvende bewoners, is het koud, donker en saai in die maanden. Alleen de melkboot brengt geregeld post en oude kranten. Johannes die de melkboot vaart, heeft de zorg voor zijn stiefzoontje Mathias, de moeder van Mathias heeft de benen genomen. Als ook Johannes verdwijnt neemt Ingrid als vanzelfsprekend Mathias in huis. Ze wordt zijn voogd en hij groeit samen met Kaja op. 

Vrouwen

Het zijn vooral de vrouwen die een belangrijke plaats in het leven van Ingrid innemen. Haar tante Barbro, de spil van het huishouden. Haar nicht Hanna, moeder van de tweeling Anna en Sophie en van krullenbol Oskar. De opgroeiende Suzanne die steeds opstandiger wordt, Svetlana van het postkantoor. Ingrids vriendin Mariann die in Trondheim woont en met haar brieven de wereld buiten Barrøy binnenbrengt. De deftige dames Storm, moeder en drie dochters die zich ver verheven voelen boven het gewone volk. Elk heeft zo haar plek en vaste rol. Ingrid kan niet met iedereen even goed overweg, toch is er het besef dat ze elkaar nodig hebben. 

Uitvaren

De zomers zijn een feest op Barrøy. Iedereen is weer thuis, het is mooi weer, er wordt gehooid, de boten worden winterklaar gemaakt, er komen logees, er wordt gezwommen en gepicknickt, er worden plannen gemaakt, de stemming is opperbest. Iedereen geniet. Het eiland is op zijn best, kon het maar altijd zo blijven! De winter is echter onverbiddelijk, elk jaar zullen de vissers weer uitvaren, de achterblijvers in angst achterlatend of ze goed weer thuiskomen. 

Jacobsen laat op een rustige, ingetogen wijze en met veel verbeeldingskracht het bestaan van de eilanders tot leven komen. Het is genieten tot de laatste bladzijde. 

‘Niet niks: een jaar met de dood op mijn hielen’ van Hiske Dibbets

Het is de zomer van 2020 als Hiske Dibbets samen met haar man Ruud en dochter Binkie naar hun geliefde Kreta op vakantie gaan. Corona lijkt verdwenen, Griekenland is veilig, niets aan de hand. Het valt Ruud echter op dat Hiske zo vaak naar de wc moet. Terug in Nederland komt ze via de huisarts bij Polidirect terecht voor een coloscopie en de uitslag is vernietigend. Een tumor in de endeldarm. Ze wordt doorverwezen naar het OLVG voor verder onderzoek en behandeling. 

Palliatief

Hiskes wereld stort in. Ze belt met haar vriendin Djuna, ze kennen elkaar al veertig jaar. Djuna is arts, heeft dagelijks met patiënten met darmkanker te maken.  Djuna komt gelijk langs, spreekt haar moed in, samen zullen ze ervoor gaan. Maar het is veel erger, er zijn uitzaaiingen, Hiske zal niet beter worden, een behandeling zal alleen palliatief zijn, als dat tenminste is wat ze wil. Hiske bedenkt zich niet, ze gaat ervoor. Het wordt bestraling en chemo. 

Wonder

Ze wordt er doodziek van, heeft pijn, pijn, pijn. Op voorspraak van Djuna komt ze in het VU terecht. De aanpak daar is een verademing. Duidelijke uitleg, er worden nieuwe scans gemaakt, de oorzaak van de pijn wordt gevonden, er lijkt een mogelijkheid om te opereren. Zal er dan toch een wonder geschieden? 

Schrijven

Er zijn dagen, soms zelfs weken, dat ze ziek, zwak en misselijk is. Nergens aan denkt. Alleen is met de pijn. Maar er zijn ook tijden dat het beter gaat. Hiske begint haar leven te overdenken. Hoe ze Ruud ontmoette, samen een kleine woning betrokken en als studenten leefden. Hij is kunstenaar, Hiske heeft een studie journalistiek gedaan in Boston. Heeft daarna jaren in Moskou bij Derk Sauer’s magazine gewerkt. Terug in Nederland wordt ze lector bij een uitgeverij en doet freelance opdrachten. Schrijven is voor Hiske belangrijk. Een verhalenbundel en een literaire thriller heeft ze al op haar naam. Ze besluit nog één boek te schrijven, het boek over het jaar dat de dood haar op de hielen zit. 

Denk niet dat het een somber boek geworden is. Dibbets weet op rake toon haar leven te beschrijven, kijkt kritisch naar haar behandeling en verbaast zich over de soms absurde gebeurtenissen in haar laatste jaar. Hiske Dibbets is in juli 2023 op 57-jarige leeftijd overleden.  

‘Wat kom jij hier doen?’ van Huub Keijbets

De opvang van asielzoekers en gevluchte Oekraïners is een heet hangijzer in veel plaatsen in Nederland. De hartverwarmende acties in Lemelerveld en Ommen waar de handen uit de mouwen worden gestoken vinden lang niet overal navolging. Maar hoe gaat dat nu precies in zijn werk. Wat doen COA en IND. Wat zijn hun criteria? Huub Keijbets werkte van 2001-2021 als vrijwilliger met vluchtelingen, asielzoekers en illegalen. Niet alleen zijn eigen impressies deelt hij met de lezer, met een kort overzicht van de opvang door de jaren heen maakt hij duidelijk hoe en waarom de opvang er is. 

Verblijfsvergunning

De eerste tien jaar werkt hij met mensen die al een verblijfsvergunning hebben. Samen met de beroepskrachten van Vluchtelingenwerk Nederland helpt hij ze op weg. Allereerst met huisvesting, het inrichten van een woning, aanvragen uitkering, het krijgen van een zorgverzekering, afsluiten contract energieleverancier. “Een lange mars door de Nederlandse bureaucratie”, aldus Keijbets. 

Surplace

De laatste tien jaar zijn het vooral de illegalen die hij bijstaat. Asielzoekers wier verzoek is afgewezenen en daarom illegaal zijn. Omdat het vluchtverhaal niet consistent was. Omdat er sprake zou zijn van een ‘surplace’ bekering van het geloof dan wel van de seksuele voorkeur. Met andere woorden, de aanvrager geeft alleen maar voor bekeerd te zijn omdat hij weet dat hij in zijn land van herkomst daarvoor vervolgd zou worden. Omdat de aanvrager niet de datum kan noemen waarop zijn ouders vermoord zijn. Dat hoor je toch te weten. Er lijkt sprake van willekeur, de aanvrager is zich er bovendien niet van bewust dat de IND'er die tegenover hem zit een geroutineerde interviewer is. 

Zieke vader

Soms is het heel terecht dat een aanvraag afgewezen wordt. Veiligelanders of jonge asielzoekers die door hun ouders gestuurd zijn om de weg voor de familie vrij te maken. Soms ook komt Keijbets erachter dat hij voorgelogen is. Dat iemand naar zijn zieke vader gaat terwijl die al vermoord was. Het schrijnendst zijn echter de werkelijke vluchtverhalen, hoe wreed en verdrietig is het om voor je veiligheid je eigen land te moeten ontvluchten. 

Keijbets verduidelijkt, maakt kritische kanttekeningen, verbaast en verwondert zich en is in een aantal gevallen gewoon boos over de gang van zaken. Het boek is al met al een verhelderend kijkje over de achterkant van de opvang waar we vaak geen weet van hebben.

‘Water’ van John Boyne

Vanessa Carvin is Dublin ontvlucht. Het afgelopen jaar heeft haar zo aangegrepen dat ze er niet langer wil wonen. Een eilandje voor de kust van Galway is haar schuiloord. Zodra ze voet aan wal zet, knipt ze haar haar af, scheert haar hoofd bijna kaal. Bovendien verandert ze haar naam in Willow Hale. Een oude cottage wordt haar nieuwe home, dicht bij zee, geen tv, geen internet. Afgesloten van de bewoonde wereld, zo wil Vanessa voorlopig wonen. 

Pudding

Ze verkent het eiland, ontdekt de nieuwe en de oude pub. Leert haar buren een beetje kennen, maar het liefst houdt ze zich afzijdig. Dat komt goed uit, de bewoners van het eiland zijn niet al te toeschietelijk, moeten niet te veel van vreemden hebben. Langzaamaan krijgt ze een vaste dagindeling, ze wandelt veel, eet dagelijks in één van de twee pubs, haalt boodschappen, maakt kennis met Luke met wie ze het goed kan vinden. Tolereert Pudding, de kat van de buren, die denkt dat de cottage zijn domein is. 

Veilige jeugd

Maar vooral overdenkt ze haar leven, haar huwelijk met Brendan, hun bijna societyleven door de bekendheid van hem. Ze waren graag geziene gasten op menig feest. Haar twee dochters, Emma en Rebecca. Hoe het was toen ze nog klein waren, opgroeiden tot jonge vrouwen. Dat Emma er niet meer is. Het verdriet en de radeloosheid daarover. Rebecca die niets meer van haar wil weten! “Als moeder was ze geen natuurtalent, maar ze hield van haar dochters en deed alles om ze een fijne en veilige jeugd te geven”, overdenkt Vanessa. Hoe kon het dan toch zo fout lopen? 

Pareltje

Stukje bij beetje laat ze iets los over de zware tijd die ze achter de rug heeft. Zo kom je als lezer achter de waarheid, haar waarheid, over wat voorgevallen is. Het heeft alles met water te maken, water dat haar leven met Brendan beheerste, water dat haar nu scheidt van de bewoonde wereld, een veilige buffer die haar de kans geeft met zichzelf in het reine te komen. Tenminste, als dat überhaupt nog mogelijk is. John Boyne laat Vanessa in al haar verdriet, onmacht en woede tot leven komen.  Herkenbaar, inlevend, een vrouwenleven dat tot nadenken stemt, je laat reflecteren op haar en op jezelf. Een pareltje om niet snel te vergeten.

‘Tom Lake’ van Ann Patchett

Michigan, de zomer van 2020. Lara en Joe Nelson hebben een fruitkwekerij met de nadruk op de kersenteelt. Er is corona en al hun hulptroepen die normaal meehelpen met de oogst hebben het af moeten laten weten. Alleen hun drie dochters Emily, Maisie en Nell zijn er om te helpen. Ze hebben hun opleidingen tijdelijk moeten verlaten en werken hard mee. Het binnenhalen van de kersen is kort maar heftig, in een paar weken tijd moet er worden geoogst en de bomen winterklaar gemaakt. 

Actrice

Alle drie kennen ze de geschiedenis van de jeugd van hun ouders. Lara werd actrice, Joe kwam als regisseur aan de kost. Ze ontmoetten elkaar voor het eerst bij het theaterfestival dat bij het Tom Lake, een heerlijk meer om na de repetities in te zwemmen, werd gehouden. Maar hoe het daarvoor was, dat is minder bekend. Hoe hun moeder per ongeluk in een film terecht kwam. Op haar achttiende daarvoor naar California vertrok. Dat de film maar niet uitkwam.  En Lara daarom naar andere producties zocht om in te spelen. Zo kwam ze in Tom Lake en speelde daar samen met Peter Duke. De beroemde filmacteur die een Oscar won.  Ze had zelfs een korte romance met hem. 

Kersenplukken

De drie meiden willen alles weten, niets maar dan ook echt niets mag hun moeder achterhouden. En zo begint, onder het kersenplukken, bij de maaltijden, eigenlijk vanaf het moment van opstaan tot het slapengaan het verhaal van Lara. Maar alleen als ze alle drie erbij zijn. Ontbreekt er één, dan mag Lara niet verder vertellen. 

Geheimen

Zo leren we Lara en Joe in heden en verleden, als individu, maar ook de Nelsons als gezin steeds beter kennen. Hoe ze op de boerderij terecht gekomen zijn, hoe het leven in Michigan is, vroeger en nu. Een warm gezin waarbij de ouders een bijzondere start gehad hebben. Of Lara nu werkelijk haar hele ziel en zaligheid blootgeeft? Er moet altijd iets te raden blijven, vindt ze. Ieder mens mag zijn geheimen hebben! 

‘Tom Lake’ is een inlevend verteld verhaal over een warm gezin in de bijzondere setting van de coronatijd. Ann Patchett is een zeer geliefde auteur met veel titels op haar naam. Haar boeken worden in meerdere landen uitgebracht.

‘Het honingpad’ van Cristina Caboni

Alice Pascal Azara woont en werkt in Parijs. Sinds de moeizame relatie met haar moeder haar jeugd heeft getekend, is ze jong uit huis gegaan. Heeft een universitaire studie afgerond en werkt als data-analist bij een groot bedrijf. Ze benadert de wereld rationeel, haar gevoelens probeert ze zoveel mogelijk uit te schakelen. 

Bezoek

Toch heeft ze ook goede herinneringen aan vroeger. Samen met haar Italiaanse grootmoeder zorgde ze voor hun boerderij in de Provence. Van haar heeft ze haar liefde voor bijen geërfd, zelfs op het dakterras van haar appartement heeft ze een bijenkast staan. Met haar jongere zusje Emma was de relatie goed. Totdat een brief uit Sardinië, waar hun grootmoeder vandaan kwam, Emma ertoe aanzet daar op bezoek te gaan. Alice gaat niet mee, ze durft haar veilige wereld niet achter te laten. Emma gaat wel, komt ziek terug en gaat naar haar ouders in de Provence. Ze is ernstig ziek, maar ook zwanger. Een paar maand na de geboorte van haar dochtertje overlijdt ze. 

Ma douce

Alice weet van dit alles niets. Als ze door haar moeder gebeld wordt dat haar zus is overleden, vertrekt ze hals over kop naar huis. Nog groter is de schrik als blijkt dat het de wens van haar zus is dat Alice zich over Emma’s dochtertje Amélie ontfermt. Ze weet niets van kinderen, het wordt een hele opgave om naast haar baan ook voor Amélie te zorgen. Eigenlijk kan ze het niet aan, maar opgeven of haar dochter bij haar ouders onderbrengen zijn niet de oplossing. Dat beseft ze zich ten volle. Hoe moet het nu verder? Alice verdiept zich nogmaals in de brief die haar zus van hun Italiaanse familie kreeg. Ze besluit naar Sardinië te gaan en daar de vader van de kleine Amélie, die ze inmiddels vertederd ‘ma douce, mijn lieverdje’ noemt, te zoeken. Zal ze hem vinden? Kan ze haar lieverdje met een gerust hart achterlaten? Hoe is haar familie op Sardinië? Vragen, vragen, vragen! 

Sfeervol

De Italiaanse Cristina Caboni heeft een flink aantal boeken op haar naam staan waarvan er een achttal in het Nederlands zijn vertaald. Vaak spelen bijen en haar liefde voor de natuur hierin een belangrijke rol. Het sfeervolle en romantische ‘Het honingpad’ sluit hier naadloos bij aan.  Naast auteur is Caboni imker en rozenkweker.

‘De jongen die van de wereld hield’ van Tjibbe Veldkamp

Een nieuw jaar begint vaak met nieuwe voornemens. Zo ook bij Boek van de Week. Het nieuwe voornemen is om eens vaker een jeugdboek te bespreken. Te beginnen met wat velen als het beste kinderboek van 2023 beschouwen. Een sprookjesachtig en magisch boek over een jongen die nog geboren moet worden. 

Adem

Als op een brug in Paznau een jongeman en een jonge vrouw door de sneeuwval onderuitgaan en elkaar diep in de ogen kijken, gebeurt er iets magisch. Hun mogelijke kind komt tevoorschijn. Niet dat Vaclav en Zdenka dat zelf weten. Hij wil haar graag weerzien, geeft haar een briefje met de mededeling elkaar de volgende dag weer op de brug te ontmoeten. Zij gooit het weg, loopt snel door naar het politiebureau waar ze werkt. Hun mogelijke kind, Adem is zijn (voorlopige) naam pakt het briefje op en volgt Zdenka. Spreekt haar aan, noemt haar mama, smeekt haar de volgende dag te komen. 

Oplichting

De politievrouw in Zdenka ziet een oplichtingstruc in het hele gebeuren.  Ze levert hem af bij de nachtopvang, geeft hem nog wat munten en keert snel terug naar haar werk. In de nachtopvang treft Adem Felix, een jongen gepokt en gemazeld door het straatleven. Adem mag hem wel, vertrouwt hem, maar helaas, Felix kent alleen de wetten van de straat en gaat er met zijn geld vandoor. Hoe nu verder? 

Vrijbuiter

Er zit voor Adem niets anders op dan naar zijn toekomstige vader op zoek te gaan. Vaclav is een vrijbuiter, woont alternatief op een industrieterrein. Leidt een verborgen leven, in tegenstelling tot Zdenka hecht hij min of meer wel geloof aan het verhaal van Adem. Maar kan Adem Zdenka en Vaclav op tijd bij elkaar brengen? Hoeveel tijd heeft hij daarvoor? Kan hij extra tijd krijgen? 

Tjibbe Veldkamp heeft al heel veel boeken op zijn naam staan, vertaalt ook veel kinderboeken uit andere talen. Met dit fantastische boek spreekt hij niet alleen kinderen aan, ook voor volwassenen is dit een geweldig boek om te lezen. Het mooie taalgebruik, de magische setting, ik zou tegen iedereen willen zeggen: lees dit boek, het is zeker de moeite waard. De zwart-wit tekeningen van Mark Janssen, met naast de titelpagina één van de spannendste momenten uit het verhaal, zijn een extra aanmoediging dit boek ter hand te nemen.

‘Kalle’ van Bert Wagendorp

December is de maand dat je oude bekenden en geliefden weer treft. Onder de kerstboom, op pakjesavond of bij de oliebollen. Zo ook bij ‘Boek van de Week’. Deze week is Abel Sikkink onze oude bekende. In 1847 emigreerde hij met zijn ouders, twee zusjes en zijn broertje vanuit de Achterhoek naar de VS. De overtocht was bar, de aankomst ontnuchterend en de vervolgreis catastrofaal. Bij de overtocht op het Eriemeer breekt brand uit op hun boot de ‘Phoenix’, het hele gezin verdwijnt in de golven, alleen Abel spoelt meer dood dan levend aan. De anderen zijn allemaal omgekomen. 

New York

Abel wordt opgenomen in een Zeeuws-Amerikaans gezin en ontwikkelt zich als een taalvaardige jongen die voor de plaatselijke krant gaat schrijven. Samen met zijn jeugdvriend en fotograaf Kalle belandt hij in New York om voor een gerenommeerde krant te gaan werken. Ze ontmoeten veel belangrijke mensen uit de wereld van kunst en cultuur. 

Burgeroorlog

Nu is het september 1861, de oorlog tussen de Noordelijke en de Zuidelijke Staten, later bekend als de Burgeroorlog, breekt uit. Abel en Kalle volgen in een wagen, omgebouwd als donkere kamer en redactielokaal, de troepen van de Noordelijke Staten. Ze maken kennis met de generaals Grant en Lee, hoofdrolspelers in de oorlog en volgen de troepen, die telkens weer in grote veldslagen elkaar te lijf gaan en met duizenden tegelijk omkomen. De kille berekening waarmee ze door de generaals hun dood tegemoet gestuurd worden. De veldhospitalen waar de diagnose vaak een amputatie van een arm of been is. Meestal zonder enige verdoving. Ze blijven de oorlog volgen tot in 1864 het noodlot toeslaat. Kalle raakt gewond en het is de vraag of hij ooit nog als fotograaf zal kunnen werken. 

Cliffhanger

Bert Wagendorp heeft een heel prettige manier van vertellen. Op een rustige en nuchtere toon verhaalt hij van de gruwelijkheden in de Burgeroorlog. En ondanks die gruwelijkheden ervaren de hoofdpersonen hun belevenissen toch ook als avontuurlijk. Waarbij het halen van een scoop (als eerste baanbrekend nieuws melden) dan voorrang heeft op hun veiligheid. Het is aan te raden eerst ‘Phoenix’ te lezen en er volgt nog een derde deel. ‘Kalle’ eindigt met een cliffhanger zoals je ze maar zelden ziet. Je wilt onmiddellijk aan het laatste, nog niet verschenen deel beginnen.

‘De duiker’ van Mathijs Deen

December is de maand dat je oude bekenden en geliefden weer treft. Onder de kerstboom of op pakjesavond. Zo ook bij ‘Boek van de Week’. Liewe Cupido mag tot die oude bekenden gerekend worden. Alhoewel het meer een nieuwe buurman is die we nu voor de tweede keer ontmoeten. Maar wat voor één! Opgegroeid op Texel als zoon van een Duitse moeder en een Texelse visser. Na zijn middelbareschooltijd gekozen voor een opleiding bij de Duitse politie en nu werkzaam als rechercheur bij de Bundespolizei in Cuxhaven. Waar hij bekend staat als de Hollander. 

Miljoen

Een Terschellings schip op zoek naar een verloren container van de Medea stuit dicht bij de Amrumbank en het eiland Föhr op het wrak van een sinds 1950 vermist schip, de Hanne. Vastgeklonken aan het schip is het lichaam van een man, een duiker. Balen voor de bemanning van het Terschellingse schip, ze hadden graag de lading van de Hanne, voor een miljoen aan koperplaten, stiekem aan land gebracht. Maar nu zit er niets anders op dan het incident te melden bij de Duitse kustwacht. De identiteit van de duiker is al snel bekend, Jan Matz, wrakduiker van het eiland Föhr. Zijn bootje en telefoon worden later in Denemarken aangetroffen. 

Brandbom

Cupido wordt naar de plaats delict gedirigeerd. Samen met zijn hond Vos vertrekt hij uit Wilhelmshaven naar Föhr.  Hij duikt zelf naar het wrak, maakt foto’s, doorzoekt het huis van Matz, het speurwerk is begonnen.  Al snel wordt duidelijk dat niet alleen Jan Matz in de problemen zat, ook zijn zoon Johnny die bij zijn moeder in Wilhelmshaven woont heeft de politie achter zich aan. Johnny wordt ervan verdacht een leeftijdsgenoot in elkaar geslagen te hebben. Bovendien is er een brandbom gegooid naar het huis van het slachtoffer. Rechercheur Judith Schulze heeft de leiding over dit onderzoek. Hebben de twee zaken met elkaar te maken? Willen de stugge kustbewoners hun geheimen blootgeven? Cupido en Schulze hebben er hun handen vol aan. 

Tegendraads

Deze tweede Waddenthriller van Mathijs Deen voldoet weer helemaal aan de verwachtingen. Sfeervol, spannend en met veel gevoel voor de eilanders en kustbewoners geschreven. Cupido blijft een eigengereide, tegendraadse politieman, die de Duitse hiërarchie graag aan zijn laars lapt. Een echte aanrader, dit tweede deel kan los van het eerste gelezen worden.

‘Liefdadigheid’ van Donna Leon

December is de maand dat je oude bekenden en geliefden weer treft. Onder de kerstboom of op pakjesavond. Zo ook bij ‘Boek van de Week’. We gaan van start in Venetië waar we commissario Guido Brunetti tegenkomen. Hij wordt aangesproken door zijn oude buurmeisje Elisabetta. Sinds hun jeugd hebben ze elkaar nauwelijks gezien, hoogstens een keer goedendag gezegd op straat. En nu zit ze in het politiebureau op een bankje op hem te wachten, ze moet hem dringend spreken. 

Ziekenhuis

Het gaat over haar dochter Flora, dierenarts, getrouwd met Enrico, accountant. Elisabetta del Balzo is bezorgd. De twee gedragen zich vreemd, zijn bloednerveus en Enrico probeert het gezelschap van zijn schoonouders te mijden.  Sinds hij een klus voor zijn schoonvader heeft gedaan, lijkt hij op eieren te lopen. Hoewel hij er bijna zes maanden zoet mee was, wilde hij er geen geld voor hebben. Het gaat om een liefdadigheidsstichting die Del Balzo opgericht heeft. De stichting ondersteunt een ziekenhuis in Belize, er is een mooie website, er is zelfs een dame die fondsen aanboort en de public relations doet. Alles lijkt prima in orde. 

Vandalen

Omdat Brunetti zich in wil dekken en Elisabetta niet alleen wil horen vraagt hij zijn doortastende collega Claudia Griffoni erbij. Op een sluwe manier weten ze samen veel informatie van Elisabetta los te peuteren. Toch blijft de hele zaak een unheimisch gevoel geven. Brunetti gaat eens hier en daar praten, komt ook bij een oud-admiraal van de marine terecht. Hij is één van de oprichters van de stichting. Maar de man is dementerend, hoe kan hij met zijn volle verstand de stichtingspapieren getekend hebben? De hele zaak komt in een stroomversnelling als de dierenartspraktijk van Flora wordt vernield. Zijn het vandalen die in het post-covid tijdperk hun gram halen? Of is hier iets heel anders aan de hand. 

Sfeerrijk

Donna Leon weet de sfeer van Venetië weer bijzonder goed te treffen. Het gebruik van Italiaanse woorden, het bekende politiebureau met signorina Elettra die nog steeds alle mazen in de wet gebruikt om informatie boven water te krijgen. De ritten met de vaporetto’s, de pallazo’s, het centrum en de turisti, dragen hier ook aan bij. Alle oude bekenden uit de vorige delen aanwezig. Al met al een zeer geslaagde literaire detectiveroman.

 

‘Even bijkomen (van mijn gezin) van Eva Lohmann

Eva Lohmann rekent zichzelf tot de introverte mensen. Volwassenen en kinderen die niet graag op de voorgrond staan. Die uitstekend zichzelf kunnen vermaken, zeer geconcentreerd en lang met één onderwerp bezig kunnen zijn en zich in gezelschap snel ondergesneeuwd voelen. In haar beleving is de huidige wereld vooral ingesteld op extraverten. Een kind moet zich onderscheiden, goede cijfers halen, zich kunnen presenteren, zowel in sport als op school! 

Drukke verjaardag

De extraverte wereld is dodelijk vermoeiend voor de introverten. Een kinderfeestje kan een ramp zijn, bij al die drukte voelt een introvert kind zich absoluut niet goed. Het ziet er mogelijk zo erg tegenop dat het helemaal niet wil gaan. Hoe kun je zo’n kind toch mee laten doen. Lohmann geeft tips: door te zeggen dat alleen een cadeautje brengen ook okay is. Afspreken dat het kind even kan bellen als het teveel wordt, het eerder op te halen. En vooral ook van tevoren contact opnemen met de ouders van de jarige en uitleggen hoe jouw introverte kind met een verjaardag omgaat. 

Wegkruipen

Hoe kan een introvert kind het beste gedijen in de klas? Niet door achterin weg te kruipen. Ga vooraan zitten zegt Lohmann. Als je dan een keer je vinger opsteekt om wat te zeggen zijn er geen twintig hoofden die zich omdraaien en jou verwachtingsvol aankijken. Zo staan er tig tips om begrip te kweken voor je introverte kind. Lohmann zelf is door schade en schande wijs geworden. 

Rust en tijd voor jezelf

Hoe kun je als introverte volwassene voor jezelf opkomen. Het allerbelangrijkste je grenzen aan te geven. Je zult eerder vermoeid zijn door een druk gezelschap. Of door je drukke gezin. Of door de drukke decembermaand. Geef aan dat je tijd nodig hebt om tot rust te komen. Geef aan dat je die drukte niet trekt. Geef aan dat je dingen op jouw manier wil doen. Dat is best ingewikkeld voor iemand die introvert is, Toch is dat de manier: treed mensen vriendelijk tegemoet, maak oogcontact en vertel wat je nodig hebt: rust en tijd voor jezelf. 

Lohmann houdt een pleidooi voor de introverte mens, klein en groot, geeft tips, behandelt voorbeelden. Een boek niet alleen voor introverten maar vooral voor die anderen die introversie niet zo goed begrijpen.