‘O, Caledonia’ van Elspeth Barker

In deze roman val je met de deur in huis. Janet, zestien, ligt vermoord onderaan de trap van het statige buitenhuis Auchnasaugh in Caledonia, Schotland. Gekleed in de zwarte kanten avondjapon van haar moeder, alles duidt op een bloeddorstige moord. Hoe het zover heeft kunnen komen lees je in de volgende hoofdstukken. Ze is geboren in Edinburgh, tijdens WOII, haar vader heeft geen hoge dunk van zijn eerste kind. Vader Hector trekt weer ten oorlog, moeder Vera en Janet gaan inwonen bij de grootouders. Een huis aan zee, grootvader schrijft er zijn preken, kindermeid Nanny heeft de touwtjes wat betreft Janet in handen. 

Verkeerd

 Al snel wordt broertje Francis geboren, Janet is dol op hem. Als de oorlog teneinde is, verhuist het gezin naar Auchnasaugh in het noorden van Schotland. Vader heeft het van een verre oom geërfd, het is er koud, kil alleen de korte zomers zijn aangenaam. Er volgen al snel meer kinderen, Vera is dol op baby’s, van kinderen houdt ze een stuk minder. En Janet is wat dat betreft vreselijk de klos. Alles wat ze doet loopt verkeerd af of wordt verkeerd begrepen. Janet gruwt van het huis, van het personeel. Vooral van Jim die voortdurend konijnen en herten afschiet en ze afgevild en zonder kop te drogen hangt. Zijn bloed bevlekte kleding, het dodelijke mes, ze gaat hem steevast uit de weg. 

Noodlot

Op school is ze ook een buitenbeentje, op kostschool verandert daar niets in. Alhoewel, ze heeft daar één vriendin, Cynthia, die net als zijzelf buiten de groep valt. Janet houdt van Grieks en Latijn, van Shakespeare, ze mag het graag reciteren, wat haar verwijten van een nerdy, nuffige en hautaine houding oplevert. Ze fotografeert, houdt van de natuur, is graag op zichzelf. Janet is een onbegrepen kind, omringd door mensen die niet de moeite willen nemen haar echt te leren kennen. En zo dendert ze op haar noodlot af. 

‘O, Caledonia’ is de debuutroman van Elspeth Barker (1940-2022). Het boek verscheen in 1991 en sleepte verschillende literaire prijzen in de wacht. Dertig jaar later komt er een Engelse heruitgave die nu in het Nederlands vertaald is. Stilistisch een pareltje, dit aangrijpende verhaal van een onbegrepen kind dat opgroeit in de akelig kille wereld van de naoorlogse lagere aristocratie in Schotland.