‘Sterren in de duisternis’ van Clara Benson

Harriet Conway is wanhopig op zoek naar een nieuwe baan. Na een ongeluk waarbij haar ouders beiden om het leven kwamen en haar verloofde Jim bij een vliegtuigongeluk het leven liet, is ze nu helemaal alleen. Het is 1949, Engeland ondervindt nog steeds de gevolgen van WOII, Harriet is dan ook dolgelukkig met haar nieuwe aanstelling als secretaresse bij de familie Brouillard. De familie woont op een buitenhuis op het platteland, ze zijn in 1944 teruggekeerd uit Frankrijk waar ze de oorlogsjaren in Parijs hebben doorgebracht. 

Hardvochtig

Harriet merkt al snel waarom al haar voorgangsters na korte tijd de benen namen.  Mevrouw Brouillard, het hoofd van het gezin is een hardvochtige vrouw. Haar man, een beroemd dirigent en componist is in Parijs overleden. Ook twee kinderen van de familie zijn in de oorlog omgekomen. Over één van de twee, Maggie, wordt nog veel gesproken ook al is er een waas van geheimzinnigheid rond haar dood. Dochter Cécilia, een uitmuntende violiste, is gedeeltelijk verlamd en in zichzelf gekeerd, ze heeft de muziek definitief de rug toegekeerd. 

Haar zoontje Rex is een leuk maar verwaarloosd jongetje en dan is er nog Sébastien.  Het jongste kind van de Brouillards, het kind dat alle ambities van de familie waar moet maken. Het kind dat beter viool moet spelen dan zijn broer en zussen, het kind dat de roem en eer van de familie hoog moet houden. 

Parijs

In 1941 in Parijs heeft Maggie zich bij het verzet aangesloten. Ze helpt bij het overbrengen van neergestorte piloten naar het vrije zuiden, verbergt Joden en andere gezochten in een steeds onveiliger Parijs. Ook haar grote liefde Emil moet vluchten. Hij gaat naar Nice waar Cécilia muziek studeert. Hun moeder houdt ondertussen soirees waar vooraanstaande Franse en Duitse in muziek geïnteresseerden op af komen. Mme Brouillard gokt op een blijvende Duitse bezetting en wil de toekomst van Sébastien zeker stellen. Maar hoever kun je gaan in je medewerking aan de bezetter? Zullen Emil en Maggie elkaar weer vinden? En hoe vergaat het Cécilia in Nice? 

Dramatisch

In twee verhaallijnen vertelt Benson het bijzondere verhaal van een muzikale familie in oorlogstijd en de dramatische gevolgen die na een jaar of vijf zichtbaar worden. Harriet, Maggie en Cécilia dragen de roman die onafwendbaar op een dramatisch einde afgaat. 

‘Gemelli’ van Josina Intrabartolo

Antonio en Luciano zijn neven, samen groeien ze op Sicilië op. Geboren op dezelfde dag worden ze ‘gemelli’ genoemd: tweelingen.  Het is jaren zestig, het bestaan op Sicilië is armoedig. Luciano’s ouders hebben een dorpscafé, zij hebben het wat ruimer. Antonio woont echter met zijn ouders en oudere broer op een boerderijtje, ze kunnen amper van de opbrengsten bestaan. Toch dromen ze van een mooie toekomst. Luciano wil de beste barista ter wereld worden, Antonio wil zijn leven delen met de mooie Rosa.  Hij heeft al jarenlang een oogje op haar.

Rosa

Maar het lot beslist anders. Antonio moet eerst zijn dienstplicht vervullen, twee jaar dienen in Rome. Het gaat hem gemakkelijk af. Als hij terugkomt op Sicilië wil Luciano als gastarbeider naar Nederland. Dat lijkt Antonio ook wel wat, zijn toekomst op het eiland ziet er pover uit. Maar weggaan zonder dat hij Rosa verteld heeft over zijn liefde voor haar, dat kan niet. Ondanks zijn verlegenheid maakt hij een afspraakje maar Rosa komt niet opdagen. Verbitterd stapt hij op bus en trein om naar Nederland te vertrekken. Luciano gaat niet mee, die heeft net als bij alle plannen die hij ooit gemaakt heeft, de hakken in de wal getrokken. 

Nina

Het is niet makkelijk, de leefomstandigheden zijn niet best en Antonio heeft heimwee. Toch zet hij door, leert een Nederlands meisje kennen, trouwt met haar en samen krijgen ze een dochter, Nina. En nu zit Antonio al een tijdje op het eiland.  Zijn vrouw is bij hem weg, Luciano is overleden en zijn dochter is volwassen en heeft haar eigen besognes. Het plan was om naar zijn geboortedorp te gaan maar het is er niet van gekomen. Antonio verblijft in een hotel waar hij als tuinman kost en inwoning verdient. Zijn dochter Nina komt hem een week gezelschap houden. Ze spreken veel met elkaar en langzaam wordt duidelijk wat Antonio tegenhoudt. Kan Nina hem overhalen toch te gaan? Of is de schaduw van het verleden te groot en gaat hij onverrichterzake terug naar Nederland. 

Sociaal

Auteur Josina Intrabartolo is zelf dochter van een gastarbeider. Haar inlevingsvermogen is dan ook groot. Dat maakt ‘Gemelli’ een warm en hartelijk boek, vlot en toegankelijk geschreven. Een sociale roman waarin de geschiedenis van de gastarbeiders onopvallend wordt vervlochten met het eigentijdse verhaal van Nina.

‘Atlas van de IJssel’ van Tjirk van der Ziel en Albert Corporaal

Wie iets over de geschiedenis van de IJssel en haar stroomgebied wil weten moet zeker deze atlas ter hand nemen. In dit kloeke boek wordt aan de hand van heel veel oude kaarten en afbeeldingen naar de geschiedenis van de rivier gekeken.  Uiteraard is het begin in Gelderland, bij Arnhem splitst de IJssel zich af van de Rijn om in noordelijke richting verder te stromen. De rivier meandert met grote lussen richting de Zuiderzee. Er is veel verzanding, er zijn jaren dat de rivier niet meer dan een stroompje is waar je met droge voeten overheen kunt stappen. 

Watermanagement
Ook toen al mochten de bewoners zich graag met watermanagement bezighouden. Kribben worden aangelegd, lussen worden doorgestoken en in de vroege Middeleeuwen als in koude winters grote ijsvorming in de rivier ervoor zorgt dat de IJssel hoger komt te liggen dan het land eromheen, worden weteringen gegraven. Die lopen van zuid naar noord parallel aan de IJssel om dicht bij de IJsselmond af te wateren in de rivier. Vier weteringen aan beide zijden, dus zowel in Gelderland als in Overijssel (de Soestwetering, de Zandwetering, de Oude Wetering en heel origineel de Nieuwe Wetering). 

Hanze

Langs de IJssel ontstaan steden: Doesburg, Zutphen, Deventer, Zwolle en Kampen. Ze hebben baat bij een goede doorvaart van de rivier, met andere steden rond de Noord- en Oostzee vormen ze het handelsverbond de Hanze. Het brengt welvaart, de steden groeien als kool. In de twintigste eeuw komen er weer grote veranderingen, met de komst van de Afsluitdijk mondt de rivier niet meer in de zee uit maar op het IJsselmeer. Nooit zal er meer een grote overstroming zijn zoals in de jaren twintig van de vorige eeuw. Hopen we. Maar niets is zeker, het verhaal van de IJssel is nog lang niet uit. 

Schitterend

De ‘Atlas van de IJssel’ staat werkelijk bol van de prachtigste kaarten en afbeeldingen. Zij vertellen het verhaal met bij elke kaart en afbeelding een duidelijke en heldere uitleg. Elk hoofdstuk wordt voorafgegaan door een hedendaagse overzichtsfoto over twee bladzijden van het onderwerp dat besproken wordt. Het is werkelijk een schitterend boek dat niet voor niets het beste non-fictie boek van Overijssel 2021 werd.  Niet een boek om snel door te lezen maar om telkens weer op te pakken en eens rustig door te kijken.

‘De honderd jaar van Lenni & Margot’ van Marianne Cronin

Lenni is ziek, ernstig ziek. Ze ligt in het ziekenhuis in Glasgow op de afdeling voor levensbeperkte zieken. Terminaal bedoelen ze daarmee. Ze kan psychologische begeleiding krijgen, maar dat weigert ze. Lenni is met haar eigen soort van therapie bezig. Ze gaat kennismaken met God. Ze zoekt de priester, Father Arthur op in de ziekenhuiskapel. Niet dat hij iets kan veranderen, en geloven in God wil Lenni ook niet.  Maar praten met Father Arthur doet ze graag. 

100 schilderijen

Naar het activiteitenlokaal De Rozenzaal gaat ze ook. Niet dat dat voor haar bedoeld is, alleen ouderen vanaf tachtig jaar zijn welkom. Maar Lenni kletst zich naar binnen. Daar maakt ze kennis met Margot. Margot tekent en schildert heel goed, ze heeft duidelijk in de vingers. Margot is al oud, drieëntachtig en Lenni nog maar zeventien. Toch maakt dat niets uit. Ze vinden elkaar. Ook Margot gaat dood. Ze kan zich niet voorstellen dat Lenni hetzelfde lot wacht, “je bent zo vol leven”. Samen besluiten ze een project te maken. Omdat ze samen honderd zijn gaan ze evenzoveel schilderijen en tekeningen maken. 

Doorsnee

Aan de hand van de schilderijen vertelt Margot haar levensverhaal. Dat is net als dat van Lenni, die geboren is in Zweden, door haar moeder in de steek gelaten en met een vader die echt niet weet wat hij met de situatie aan moet, niet doorsnee. Lenni luistert graag naar de verhalen van Margot. Maar het belangrijkst voor Lenni is dat ze samen met Margot in de Rozenzaal is. Bij haar zijn is het enige dat er echt toedoet.  Al het andere is onbelangrijk geworden. Margot is haar therapie! 

Levendig

Lenni en Margot zijn zo levensecht, je ziet ze voor je in de Rozenzaal. Lenni het kleine frêle opdondertje met een veel te grote mond. Die iedereen op stang jaagt maar toch ook veel harten verovert. Margot met haar bijzondere leven waarbij ze niet zo vaak voor zichzelf heeft gekozen.  De keuze aan een ander of aan het lot overliet. Marianne Cronin weet ze zo levendig te schetsen, ze veroveren je hart en laten het niet meer los. Zelden een boek gelezen waarin zoveel emotie zit die zo onderkoeld gebracht wordt. Een overtuigend debuut dat je verlangend doet uitzien naar een nieuwe roman van haar hand.