26 december 2023

‘Kalle’ van Bert Wagendorp

December is de maand dat je oude bekenden en geliefden weer treft. Onder de kerstboom, op pakjesavond of bij de oliebollen. Zo ook bij ‘Boek van de Week’. Deze week is Abel Sikkink onze oude bekende. In 1847 emigreerde hij met zijn ouders, twee zusjes en zijn broertje vanuit de Achterhoek naar de VS. De overtocht was bar, de aankomst ontnuchterend en de vervolgreis catastrofaal. Bij de overtocht op het Eriemeer breekt brand uit op hun boot de Phoenix’, het hele gezin verdwijnt in de golven, alleen Abel spoelt meer dood dan levend aan. De anderen zijn allemaal omgekomen. 

New York

Abel wordt opgenomen in een Zeeuws-Amerikaans gezin en ontwikkelt zich als een taalvaardige jongen die voor de plaatselijke krant gaat schrijven. Samen met zijn jeugdvriend en fotograaf Kalle belandt hij in New York om voor een gerenommeerde krant te gaan werken. Ze ontmoeten veel belangrijke mensen uit de wereld van kunst en cultuur. 

Burgeroorlog

Nu is het september 1861, de oorlog tussen de Noordelijke en de Zuidelijke Staten, later bekend als de Burgeroorlog, breekt uit. Abel en Kalle volgen in een wagen, omgebouwd als donkere kamer en redactielokaal, de troepen van de Noordelijke Staten. Ze maken kennis met de generaals Grant en Lee, hoofdrolspelers in de oorlog en volgen de troepen, die telkens weer in grote veldslagen elkaar te lijf gaan en met duizenden tegelijk omkomen. De kille berekening waarmee ze door de generaals hun dood tegemoet gestuurd worden. De veldhospitalen waar de diagnose vaak een amputatie van een arm of been is. Meestal zonder enige verdoving. Ze blijven de oorlog volgen tot in 1864 het noodlot toeslaat. Kalle raakt gewond en het is de vraag of hij ooit nog als fotograaf zal kunnen werken. 

Cliffhanger

Bert Wagendorp heeft een heel prettige manier van vertellen. Op een rustige en nuchtere toon verhaalt hij van de gruwelijkheden in de Burgeroorlog. En ondanks die gruwelijkheden ervaren de hoofdpersonen hun belevenissen toch ook als avontuurlijk. Waarbij het halen van een scoop (als eerste baanbrekend nieuws melden) dan voorrang heeft op hun veiligheid. Het is aan te raden eerst ‘Phoenix’ te lezen en er volgt nog een derde deel. ‘Kalle’ eindigt met een cliffhanger zoals je ze maar zelden ziet. Je wilt onmiddellijk aan het laatste, nog niet verschenen deel beginnen.

19 december 2023

‘De duiker’ van Mathijs Deen

December is de maand dat je oude bekenden en geliefden weer treft. Onder de kerstboom of op pakjesavond. Zo ook bij ‘Boek van de Week’. Liewe Cupido mag tot die oude bekenden gerekend worden. Alhoewel het meer een nieuwe buurman is die we nu voor de tweede keer ontmoeten. Maar wat voor één! Opgegroeid op Texel als zoon van een Duitse moeder en een Texelse visser. Na zijn middelbareschooltijd gekozen voor een opleiding bij de Duitse politie en nu werkzaam als rechercheur bij de Bundespolizei in Cuxhaven. Waar hij bekend staat als de Hollander. 

Miljoen

Een Terschellings schip op zoek naar een verloren container van de Medea stuit dicht bij de Amrumbank en het eiland Föhr op het wrak van een sinds 1950 vermist schip, de Hanne. Vastgeklonken aan het schip is het lichaam van een man, een duiker. Balen voor de bemanning van het Terschellingse schip, ze hadden graag de lading van de Hanne, voor een miljoen aan koperplaten, stiekem aan land gebracht. Maar nu zit er niets anders op dan het incident te melden bij de Duitse kustwacht. De identiteit van de duiker is al snel bekend, Jan Matz, wrakduiker van het eiland Föhr. Zijn bootje en telefoon worden later in Denemarken aangetroffen. 

Brandbom

Cupido wordt naar de plaats delict gedirigeerd. Samen met zijn hond Vos vertrekt hij uit Wilhelmshaven naar Föhr.  Hij duikt zelf naar het wrak, maakt foto’s, doorzoekt het huis van Matz, het speurwerk is begonnen.  Al snel wordt duidelijk dat niet alleen Jan Matz in de problemen zat, ook zijn zoon Johnny die bij zijn moeder in Wilhelmshaven woont heeft de politie achter zich aan. Johnny wordt ervan verdacht een leeftijdsgenoot in elkaar geslagen te hebben. Bovendien is er een brandbom gegooid naar het huis van het slachtoffer. Rechercheur Judith Schulze heeft de leiding over dit onderzoek. Hebben de twee zaken met elkaar te maken? Willen de stugge kustbewoners hun geheimen blootgeven? Cupido en Schulze hebben er hun handen vol aan. 

Tegendraads

Deze tweede Waddenthriller van Mathijs Deen voldoet weer helemaal aan de verwachtingen. Sfeervol, spannend en met veel gevoel voor de eilanders en kustbewoners geschreven. Cupido blijft een eigengereide, tegendraadse politieman, die de Duitse hiërarchie graag aan zijn laars lapt. Een echte aanrader, dit tweede deel kan los van het eerste gelezen worden.

12 december 2023

‘Liefdadigheid’ van Donna Leon

December is de maand dat je oude bekenden en geliefden weer treft. Onder de kerstboom of op pakjesavond. Zo ook bij ‘Boek van de Week’. We gaan van start in Venetië waar we commissario Guido Brunetti tegenkomen. Hij wordt aangesproken door zijn oude buurmeisje Elisabetta. Sinds hun jeugd hebben ze elkaar nauwelijks gezien, hoogstens een keer goedendag gezegd op straat. En nu zit ze in het politiebureau op een bankje op hem te wachten, ze moet hem dringend spreken. 

Ziekenhuis

Het gaat over haar dochter Flora, dierenarts, getrouwd met Enrico, accountant. Elisabetta del Balzo is bezorgd. De twee gedragen zich vreemd, zijn bloednerveus en Enrico probeert het gezelschap van zijn schoonouders te mijden.  Sinds hij een klus voor zijn schoonvader heeft gedaan, lijkt hij op eieren te lopen. Hoewel hij er bijna zes maanden zoet mee was, wilde hij er geen geld voor hebben. Het gaat om een liefdadigheidsstichting die Del Balzo opgericht heeft. De stichting ondersteunt een ziekenhuis in Belize, er is een mooie website, er is zelfs een dame die fondsen aanboort en de public relations doet. Alles lijkt prima in orde. 

Vandalen

Omdat Brunetti zich in wil dekken en Elisabetta niet alleen wil horen vraagt hij zijn doortastende collega Claudia Griffoni erbij. Op een sluwe manier weten ze samen veel informatie van Elisabetta los te peuteren. Toch blijft de hele zaak een unheimisch gevoel geven. Brunetti gaat eens hier en daar praten, komt ook bij een oud-admiraal van de marine terecht. Hij is één van de oprichters van de stichting. Maar de man is dementerend, hoe kan hij met zijn volle verstand de stichtingspapieren getekend hebben? De hele zaak komt in een stroomversnelling als de dierenartspraktijk van Flora wordt vernield. Zijn het vandalen die in het post-covid tijdperk hun gram halen? Of is hier iets heel anders aan de hand. 

Sfeerrijk

Donna Leon weet de sfeer van Venetië weer bijzonder goed te treffen. Het gebruik van Italiaanse woorden, het bekende politiebureau met signorina Elettra die nog steeds alle mazen in de wet gebruikt om informatie boven water te krijgen. De ritten met de vaporetto’s, de pallazo’s, het centrum en de turisti, dragen hier ook aan bij. Alle oude bekenden uit de vorige delen aanwezig. Al met al een zeer geslaagde literaire detectiveroman.

 

5 december 2023

‘Even bijkomen (van mijn gezin) van Eva Lohmann

Eva Lohmann rekent zichzelf tot de introverte mensen. Volwassenen en kinderen die niet graag op de voorgrond staan. Die uitstekend zichzelf kunnen vermaken, zeer geconcentreerd en lang met één onderwerp bezig kunnen zijn en zich in gezelschap snel ondergesneeuwd voelen. In haar beleving is de huidige wereld vooral ingesteld op extraverten. Een kind moet zich onderscheiden, goede cijfers halen, zich kunnen presenteren, zowel in sport als op school! 

Drukke verjaardag

De extraverte wereld is dodelijk vermoeiend voor de introverten. Een kinderfeestje kan een ramp zijn, bij al die drukte voelt een introvert kind zich absoluut niet goed. Het ziet er mogelijk zo erg tegenop dat het helemaal niet wil gaan. Hoe kun je zo’n kind toch mee laten doen. Lohmann geeft tips: door te zeggen dat alleen een cadeautje brengen ook okay is. Afspreken dat het kind even kan bellen als het teveel wordt, het eerder op te halen. En vooral ook van tevoren contact opnemen met de ouders van de jarige en uitleggen hoe jouw introverte kind met een verjaardag omgaat. 

Wegkruipen

Hoe kan een introvert kind het beste gedijen in de klas? Niet door achterin weg te kruipen. Ga vooraan zitten zegt Lohmann. Als je dan een keer je vinger opsteekt om wat te zeggen zijn er geen twintig hoofden die zich omdraaien en jou verwachtingsvol aankijken. Zo staan er tig tips om begrip te kweken voor je introverte kind. Lohmann zelf is door schade en schande wijs geworden. 

Rust en tijd voor jezelf

Hoe kun je als introverte volwassene voor jezelf opkomen. Het allerbelangrijkste je grenzen aan te geven. Je zult eerder vermoeid zijn door een druk gezelschap. Of door je drukke gezin. Of door de drukke decembermaand. Geef aan dat je tijd nodig hebt om tot rust te komen. Geef aan dat je die drukte niet trekt. Geef aan dat je dingen op jouw manier wil doen. Dat is best ingewikkeld voor iemand die introvert is, Toch is dat de manier: treed mensen vriendelijk tegemoet, maak oogcontact en vertel wat je nodig hebt: rust en tijd voor jezelf. 

Lohmann houdt een pleidooi voor de introverte mens, klein en groot, geeft tips, behandelt voorbeelden. Een boek niet alleen voor introverten maar vooral voor die anderen die introversie niet zo goed begrijpen.

28 november 2023

‘Het huis met de deuren’ van Tan Twan Eng

Penang, Maleisië 1921. Robert en Lesley Hamlyn krijgen een bijzondere logé: William Somerset Maugham komt samen met zijn secretaris een paar weken bij hen logeren. Maugham is op dat moment al een bekende schrijver, hij heeft een tiental toneelstukken geschreven waarvan er een aantal langdurig in Londen en New York zijn opgevoerd. Verder heeft hij romans en verhalenbundels op zijn naam staan. Maugham is zijn ongelukkige huwelijk in Londen ontvlucht, hij houdt van reizen en warme streken liggen hem nauw aan het hart. 

Koloniaal

Lesley Hamlyn woont haar hele leven al in Penang, haar man Robert is in Engeland opgegroeid. Na zijn rechtenstudie is hij naar de Oost vertrokken. Lesley vond hem, hoewel hij bijna twintig jaar ouder was, gelijk al interessant en is in volle overtuiging met hem getrouwd. Er zijn twee zonen geboren en ze bewonen een heerlijk huis dicht aan zee. Dankzij het huispersoneel is Lesley vrij om te doen waar ze zin in heeft.  Ze vormen een koloniaal gezin, omringd door invloedrijke vrienden. 

Geheimen

Toch is Lesley niet gelukkig, ze weet dat haar man een affaire had en zelf kwam ze de liefde van haar leven op een onverwachte maar onmogelijke plek tegen.  De logeerpartij van Willie Maugham, een oude studievriend van Robert, is een welkome afleiding.  Ze introduceren hem in hun kringen, vooral Lesley trekt met hem op. Maugham zit hopeloos verlegen om een goed verhaal, Lesley heeft er één en ze is best bereidwillig om hem haar geheimen te vertellen. 

Doodstraf

Zo belanden we in 1910. Ethel, een vriendin van Lesley, heeft een man die haar wilde overweldigen doodgeschoten. Heel Penang is in rep en roer, er komt een rechtszaak waarbij Lesley als getuige wordt opgeroepen. Geldt voor deze memsahib hetzelfde recht als voor een inlandse? Wacht haar de doodstraf? Of ontspringt ze de dans? 

Tropische mix

Tan Twan Eng, zelf geboren in Penang, neemt je door de ogen van Lesley mee naar dit tropische paradijs. De koloniale sfeer, de roddel en achterklap, de geopolitiek van Indo-China, de strijd van de Chinese gemeenschap tegen de heersende kliek in Beijing, de geluiden van de straat, de vegetatie, Groot-Brittannië als heerser over de wereld en het leven van Somerset Maugham,  al deze ingrediënten maken ‘Het huis met de deuren’ tot een schitterende roman.

21 november 2023

‘De halve maan ’van Mary Beth Keane

Malcolm is eigenaar van het café ‘De halve maan’. Na er vijftien jaar gewerkt te hebben, heeft hij de zaak over kunnen nemen. Het is hem min of meer door de vorige eigenaar Hugh, een goede kennis van zijn vader, opgedrongen. Zonder vooraf een advocaat raad te plegen, zelfs zonder met zijn partner Jess te overleggen, heeft hij het contract getekend. Nu is hij verantwoordelijk voor alles en dat gaat hem niet goed af. De inkomsten vallen tegen, de noodzakelijke opknapbeurt zit er financieel niet in, Malcolm loopt zelfs achter met de reguliere betalingen. 

Kinderwens

Zorgen, zorgen, zorgen! Tot overmaat van ramp is Jess bij hem weggegaan. Jaren waren ze al samen. Hun kinderwens was groot maar een zwangerschap leek er na tig ivf-trajecten niet in te zitten. En toen heeft ze haar boeltje bij elkaar gepakt en is bij haar vriendin Cobie ingetrokken. Gelukkig kan hij wel vertrouwen op zijn personeel. Ze blijven hem door dik en dun steunen. Maar dat is ook het enige pluspunt dat hij nog ziet. 

Sneeuwstorm

De halve stad zit op slot omdat er na dagen van aanhoudend winterweer een nieuwe sneeuwstorm aangekondigd is. Maar ‘De halve maan’ blijft open. Het is een lichtbaken in de duisternis. Malcolm kijkt met trots naar zijn kroeg als hij met zijn auto aankomt rijden. De sfeer binnen is bijzonder, Roddy de nieuwe hypernerveuze barkeeper lijkt zijn stemming op de gasten over te brengen. Er is iets gaande maar Malcolm kan er niet de vinger op leggen. Hij is te veel bezig met Jess, hoe gaat het met haar? Is er een kans dat ze op haar schreden terugkeert? Hij mist haar zo. Door al zijn wanhopige gedachten over haar heeft hij niet door wat er werkelijk speelt in zijn café! 

Twijfels

Keane laat in deze roman Malcolm veel aan het woord. Al filosoferend over zijn relatie met Jess leert de lezer hem steeds beter kennen. Jess krijgt echter ook haar aandeel, haar twijfels over hun relatie, hoe ze zich in de steek gelaten voelt en hoe dat haar in de armen van een ander drijft. Een jong stel dat zo hoopvol begon maar nu wordt ingehaald door zaken waar ze weinig of geen invloed op hebben.

14 november 2023

‘De reus van Amsterdam’ van Tanya Commandeur

De Eerste Wereldoorlog is net voorbij als Albert Kramer door een Duitse impresario gecontracteerd wordt voor optredens in Berlijn. Albert, dan al 2.28 meter lang, is opgetogen. Een baantje als mandenmaker in het bedrijfje van zijn vader ziet hij niet zitten. Bovendien past hij in geen enkel bedrijfspand in de Amsterdamse Pijp, waar hij met zijn ouders en zussen woont. School was ook al ingewikkeld maar gelukkig kreeg hij extra lessen van juffrouw Van der Heyden die hem Duits en Engels leert. 

Berlijn

In de auto gaat hij onderweg naar de wereldstad Berlijn. Daarbij vergeleken is De Pijp maar een dorp. Hij gaat er samenwerken met een man van zeer geringe lengte, Seppi, een Zwitser die zijn organiserende zuster Mina overal mee naartoe neemt. Het wordt een daverend succes, ze treden op in een circus, soms wel voor een publiek van drieduizend man. Albert en Mina kunnen het heel goed met elkaar vinden, zij beschouwt hem niet als een rariteit, zoals veel mensen doen. 

Amputatie

Toch loopt het fout, door zijn lengte heeft Albert vreselijk veel last van zijn voeten. De doorbloeding is heel slecht en na een tijd van doormartelen belandt hij in München in het ziekenhuis waar zijn grote teen geamputeerd wordt. Daarnaast krijgt hij een aanbod om in de VS op te gaan treden. Seppi en Mina kunnen niet mee maar de verdiensten zijn zoveel beter dat hij de stap neemt, zijn twee bondgenoten vertwijfeld en in woede achterlatend. 

Huwelijk

In Amerika wacht hem een onaangename verrassing. Ooit heeft hij met zijn buurmeisje Nelly een heerlijke middag doorgebracht. Dat is niet zonder gevolgen gebleven, Albert heeft een dochtertje, Elaine, ze wonen in Canada. Nelly’s moeder dreigt een schandaal teweeg te brengen door de pers in te lichten. Tenzij er getrouwd wordt. Albert legt zich erbij neer, hij wil zijn carrière niet op het spel zetten.  Zo trekt hij met Nelly en de kleine in zijn kielzog door Noord-Amerika. Zal hij zijn geliefde Mina ooit nog terugzien? Of is hij de rest van zijn leven tot dit gedwongen huwelijk veroordeeld. 

Commandeur weet het deels biografische verhaal van Albert Kramer zo levendig te vertellen dat je de gebeurtenissen voor je oog ziet afspelen. Een ongewoon leven in een bijzondere tijd, prachtig beschreven, een genot om te lezen.

7 november 2023

‘Nightcrawling’ van Leila Mottley

Kiara Johnson is nog net geen achttien als haar leven in een neerwaartse spiraal komt. Haar vader is dood, haar moeder zit vast en haar oudere broer Marcus heeft alleen maar oog voor zijn muziekcarrière die maar niet van de grond komt. Hij wil naar het voorbeeld van hun oom Ty een beroemde rapper worden. Samen met vrienden is hij daarmee bezig, Kiara ziet hem nog maar een doodenkele keer, hij laat haar vreselijk in de steek. 

Speeltje

Er is geen geld meer om de huur van hun sociale flat te betalen. Bij haar vriendin Alé vindt ze een warme plek, maar ook zij kan Kiara niet structureel helpen. Wanhopig op zoek naar werk komt ze Camilla, een doorgewinterde prostituee, tegen. Die haar voorhoudt dat prostitutie, voor een beeldschone jonge vrouw als Kiara, ook een manier is om geld te verdienen. In arren moede begint Kia, zoals ze zich op straat noemt, te tippelen. Gelijk één van de eerste keren wordt ze opgepakt door een politiepatrouille. De agenten willen best afzien van een bekeuring maar daar moet dan wel iets tegenover staan. Kiara komt in de tentakels van de politie terecht. Ze wordt een speeltje voor heel veel agenten. 

Basketbal

Ondertussen blijft ze wanhopig zoeken naar hun oom Ty. Ze gaat er zelfs voor naar haar moeder, de vrouw die haar en Marcus in de steek gelaten heeft. Ook zorgt ze voor Trevor, het zoontje van haar verslaafde buurvrouw Dee. Samen met hem maakt ze plezier, speelt ze basketbal. Kan ze weer even vrolijk en onbezorgd zijn. Hoe kan Kiara het hoofd boven water houden? Zijn er mensen die haar kunnen helpen? Of is haar leven uitzichtloos en gedoemd te mislukken? 

Rauwe werkelijkheid

‘Nightcrawling’ speelt in Oakland, California. Er heeft daar inderdaad een politieschandaal plaats gevonden waarbij minderjarige meisjes in de grijpgrage handen van straatdienders terecht kwamen. Het is de kapstok waaraan Leila Mottley haar debuutroman heeft opgehangen. Het is een rauwe werkelijkheid waarin de Afro-Amerikaanse Kiara opgroeit. Een leven zoals wij ons dat helemaal niet voor kunnen stellen. Daarom des te belangrijker dit boek te lezen. Om te zien hoe ‘Meneer Agent’ in de VS zijn gang denkt te kunnen gaan en zo vrouwen van vooral Afro-Amerikaanse afkomst onderdrukt en terroriseert.

31 oktober 2023

‘Toen ze nog klein waren’ van Frits Abrahams

Het moment dat je dochter belt met de mededeling dat de vliezen gebroken zijn. De zenuwen of het allemaal wel goed zal gaan. De vreugde op het moment dat je eerste kleinkind geboren wordt. Een gaaf donker koppie dat je voor het eerst in de ogen kijkt. Als kersverse grootvader zijn het allemaal nieuwe ervaringen voor Frits Abrahams.   

Deukje

Zijn kleinzoon Glenn neemt gelijk een voorname plaats in zijn leven in. Frits heeft ook al een goed beeld van zichzelf als grootvader: kordaat, kundig en overweldigend nuttig. Het mooie beeld van zijn kleinzoon loopt al snel letterlijk een deukje op, Glenn heeft een voorkeurshouding bij het slapen en daardoor is er een klein deukje in zijn schedel ontstaan. Oei, dat mag en kan niet. Op Frits’ opmerking dat je daar vroeger nooit over hoorde riposteert zijn vrouw dat je daarom zoveel mensen met een raar hoofd ziet. En dat moet wat Glenn betreft natuurlijk voorkomen worden. 

Logeren

De eerste verjaardag is een overdenking waard. Zo zien Frits en zijn vrouw bij hun kleinkind dingen die ze bij hun eigen kinderen nooit zo opgemerkt hebben, (of gewoon vergeten zijn?). Omdat ze druk waren, het zo geleidelijk ging dat het niet opviel. Maar nu ze hun kleinkind soms wekenlang niet zien, lijken de momenten van de eerste keer omdraaien, kruipen, lopen reuzensprongen. De eerste keer dat Glenn komt logeren is helemaal een feest. Tenminste voor Glenn en oma. Opa moet er erg aan wennen, een klein kind in huis.   

Theater

Na Glenn komt Hidde, zoon van hun andere dochter. Daarna volgen nog Fay en Jens. Frits groeit steeds meer in zijn rol van grootvader, neemt de kleinkinderen veelvuldig mee naar Artis, naar het theater (niet zo’n succes, na 10 minuten is de aandacht al weg), naar het museum. Er is in Amsterdam veel te genieten met het kleine grut. 

Trots

Met vaardige pen neemt Abrahams ons mee in zijn grootvaderlijk leven. Grappig en met de nodige zelfspot. Herkenbaar voor grootouders van deze tijd. Die nauw betrokken zijn bij de levens van hun kleinkinderen. De verhalen verschenen eerder als columns in dagblad NRC. Voorin het boek foto’s van de vier kleinkinderen, vier vertederende koppies, de trots van hun grootvader.

24 oktober 2023

‘Naar zachtheid en een warm omhelzen’ van Adriaan van Dis

Het is zelden dat ik een boek aanprijs dat in den lande al zoveel aanprijzing en belangstelling gehad heeft.  Overal besproken is. Toch doe ik deze week een poging. Want deze roman van Van Dis is zo prachtig en inlevend geschreven. Niet alleen met oog voor zijn eigen jeugd als jongetje van negen. Nee, vooral om zijn warme herinneringen aan Ommie. De dienstmeid (en zoveel meer) van zijn grootvader bij wie hij lange tijd logeert. 

Frisse lucht

Adriaan groeit op in een ontwricht gezin. Zijn moeder en drie zussen hebben een Jappenkamp overleefd. De vader van de meisjes is omgekomen. Zijn moeder leert in Indonesië zijn vader kennen, komt met nieuwe man en kinderen naar Nederland. Daar wordt Adriaan geboren. Zijn vader is mentaal geknakt door de oorlog, in het grote huis in de duinen waar ze wonen verblijft hij in een donkere kamer, is afwisselend kwaad of onbereikbaar. Deze omstandigheden missen hun uitwerking op Adriaan niet, hij is bang en ziekelijk. Een portie frisse lucht zal hem goed doen. Zo komt hij bij zijn grootvader en Ommie terecht. 

Brekebeentjes

Grootvader van Dis heeft boerderijen, woont echter in de stad en int alleen nog de opbrengst van zijn pachters. Ommie is al jaren dienstmeid bij hem. Zo lief en warm als zij is, zo hardvochtig en afstandelijk is grootvader. Adriaan raakt gefascineerd door Ommie. De manier waarop ze met mensen omgaat. Brekebeentjes in huis haalt, ze van eten voorziet, een knoop aanzet, pepers verbouwt in de moestuin voor de arme vrouw die haar kind aan de nonnen verloor. Altijd is ze met mensen in de weer. Haar geheime plakboeken uit de oorlog, Adriaan kan er niet vanaf blijven. Alles wil hij erover weten. Maar Ommie laat niets los. 

Brieven

Van Dis denkt vaak terug aan Ommie. Hoewel hij weinig over haar weet, alleen haar voornaam Jans, niet eens een achternaam. Hij gaat op zoek, reist af naar de stad van zijn grootvader, vindt verre familieleden die nog brieven van haar hebben. Hij ontdekt meer kanten van Ommie, haar prachtige taalgebruik bijvoorbeeld. Laat zich informeren over de positie van dienstmeiden in die tijd en raakt geïnspireerd door het boek van Tialda Hoogeveen daarover. Zo brengt hij Ommie weer tot leven, de warme ‘grootmoeder’ bij wie hij zich geborgen wist.

17 oktober 2023

‘De roep terug’ van Ann Cleeves

Rechercheur Matthew Venn is terug op zijn geboortegrond in Branthorpe in Devon. Daar waar de rivieren de Taw en de Torridge samen de oceaan bereiken hebben hij en zijn man Jonathan een huis dat uitkijkt op het estuarium. Het is niet ver van hun huis dat het zielloze lichaam van een man aangetroffen wordt. Simon Walden is door een enkele messteek om het leven gebracht. Getekend door het leven was hij in Branthorpe aanbeland. Dronken en haveloos meldde hij zich bij de opvang in de kerk. Dominee Ed en het hoofd van de opvang Caroline lieten hem een nachtje in de kerk slapen, zorgden voor werk en een dak boven zijn hoofd. 

Vrijwilliger

Walden was ook vrijwilliger in het culturele en opvangcentrum dat door Matthews man Jonathan geleid wordt. Het centrum is recent geopend en is van aanvang aan een daverend succes. Er is plek voor mensen met leerproblemen, er zijn cursussen in onder andere schilderen, dans, archeologie en er is een restaurant waar Walden in de keuken hielp. Een raad van bestuur zorgt voor inkomsten uit sponsorgelden en subsidies. 

Religieuze sekte

En dan is er Matthews eigen verleden in een religieuze sekte, de Brethern, waar zijn ouders fanatiek lid van zijn. Op het moment dat Matthew vertelde dat hij met Jonathan ging trouwen hebben ze de deur naar hem dichtgegooid. Niets wilden ze meer met hem te maken hebben. Als zijn vader overlijdt verwijt zijn moeder Matthew dat hij daarvan de oorzaak is. Van ellende en verdriet is zijn vader aan zijn einde gekomen. Matthew weet dat het niet kan, die bewering, toch houdt het hem bezig. 

Karakters

Met al deze elementen weet Ann Cleeves een fantastische misdaadroman te schrijven. Met heel veel oog voor de lokale identiteit van Devon, voor de karakters en de omstandigheden, voor het verleden van Matthew en voor zijn team. Het is een thriller maar niet één met veel bloed en geweld. Juist de intermenselijke verhoudingen staan op de eerste plaats. Ook voor wie niet van thrillers houdt is dit een geweldig boek om te lezen. 

Ann Cleeves heeft een groot aantal misdaadromans geschreven. Won in Engeland veel prijzen daarvoor. Onder andere de Golden Dagger, de hoogste prijs voor dit genre. Ze is ook de geestelijk moeder van de televisieseries Vera en Shetland.

10 oktober 2023

‘Een en ander over reuzenpijnbomen en de tijd’ van Jón Kalman Stefánson

Hij is tien jaar en reist alleen van IJsland naar Noorwegen. Zijn Oma was een Noorse die naar IJsland kwam, met zijn grootvader trouwde, en nu ze oud zijn, teruggegaan zijn naar Noorwegen. En hij mag er in de vakantie naartoe. Zijn stiefmoeder, die nooit verder dan haar dorp in IJsland kwam, heeft zijn koffer ingepakt. Dikke warme trui, warme laarzen, hij kan ertegen. 

Hemel op aarde

Het is allemaal heel anders dan in IJsland. Het is warm in Noorwegen en hij ziet voor het eerst iemand in een korte broek! Zijn oma kijkt even in zijn tas, doet die gelijk weer dicht en gaat zomerkleren voor hem kopen. De zon is er, die heerlijke warme zon, hij weet niet wat hem overkomt. Hij speelt met zijn neefjes en nichtjes, met de buurkinderen. Ze trekken erop uit. Het Noorse platteland is zijn hemel op aarde. 

Wandelende Wikipedia

Alleen treft hij hier, net als zijn vriendje Arne op IJsland, zo’n betweterig kameraadje. Helge met zijn sterke verhalen. Met zijn alomvattende wijsheid. Een wandelende Wikipedia die alles heel wijdlopig kan onderbouwen. Dan heeft zijn gehate stiefmoeder toch nog enig nut. De gruwelijke verhalen over haar, daar kan Helge niet tegenop. Als hij daarover begint valt Helge stil. Over zeehondenvinnen en kabeljauwkoppen. Over ijsschotsen zo groot als huizen. Over kou, kou en nog eens kou in het hoge noorden van IJsland. 

Tarzan en Lichtvoet

Zijn grootvader is zijn grote vriend, hij vraagt nooit waarom hij iets wil weten, nee Opa helpt, altijd. En dan zijn er natuurlijk Tarzan en Lichtvoet. Zijn imaginaire vrienden die hem in moeilijke tijden altijd te hulp schieten. Met wie hij “ontelbare speurtochten door de jungle en de bergen van Amerika gemaakt heeft. Of naar andere plekken die alleen de sterren en de zon gezien hebben”. 

Als lezer reis je mee in de belevingswereld van een tienjarige. De ‘echte’ wereld en de ‘imaginaire’ die een belangrijke plek inneemt. Het is een avontuurlijke, filosofische, surrealistische en nostalgische reis, je wordt vaak op het verkeerde been gezet. Korte, superkorte en lange hoofdstukken wisselen elkaar af.  Een heel bijzonder boek. Niet een roman om in één haal uit te lezen, zo nu en dan even wegleggen om dan toch weer naar het Noorse platteland van de jaren zestig af te reizen.

3 oktober 2023

‘Vergeet je naam: verhalen van Joodse onderduikkinderen’ van Marcel Prins en Peter Henk Steenhuis

Mattie Tugendhaft uit Maastricht is vijf jaar als hij moet onderduiken. Zijn vader vertelt hem dat ze een tijdje wegmoeten “want er zijn Duitse soldaten en die willen ons vermoorden omdat we Joden zijn”. Zijn zusje wordt meegenomen door een hulp in de huishouding en komt in België in een nonnenklooster terecht. Mattie heeft het redelijk goed getroffen met zijn opvanggezinnen in Limburg maar moet door dreigend verraad wel vaak verkassen. Zo komt hij ook op een boerderij aan de Maas waar het vreselijk misgaat, hij wordt door de boer gruwelijk mishandeld. 

Kristallnacht

Usschi Littmann groeit op in Berlijn. Ze is de jongste van een middenstandsgezin. In  de Kristallnacht (8 november 1938) wordt alles in hun zaak kort en klein geslagen. Kort daarna vlucht Usschi met haar oudere zus en komt ze illegaal in Nederland aan. Amsterdam voelt aanvankelijk als een bevrijding. Na de inval in 1940 is het daar echter ook niet meer veilig. Ze leert Max kennen. Trouwt in 1943, regelt valse identiteitspapieren voor hen beiden. Zo komen ze de oorlog door. 

Snelkookpan

De verhalen zijn onderdeel van het project ‘Andere Achterhuizen’, men wilde laten zien dat niet alleen ‘Het Achterhuis’ van Anne Frank van belang was. Dat er zoveel meer ‘achterhuizen’ waren.  Er verschenen al twee eerdere boeken: ‘Andere Achterhuizen’ en ‘Ondergedoken als Anne Frank’.  In ‘Vergeet je naam’ werden de laatste tien interviews verwerkt. “De onderduik was een snelkookpan voor emoties en ervaringen, voor angst, haat, liefde, verraad, onbaatzuchtigheid”, aldus het voorwoord van Marcel Prins. Veel van die thema’s spreken ook nu nog aan.   

Nijverdal

De onderduikkinderen zaten het hele land door. Betty Metzelaar kwam in Friesland terecht, Arnold Weijel dook met het hele gezin onder bij de bovenburen in Amsterdam. Roosje Colthof kwam na veel omzwervingen in Nijverdal terecht waar ze brood en levensmiddelen kregen van Herman Flim die in de oorlog meer dan zeventig Joodse kinderen heeft verzorgd. En hoe zij haar familie terugvond is wel een heel bijzonder verhaal. 

De verhalen maken indruk, ze worden bijna zakelijk en zonder opsmuk verteld. Juist daardoor komen ze extra hard binnen. Wat hebben de kinderen vaak geleden. Gelukkig waren er ook onbaatzuchtige mensen die de kinderen een veilige plek boden, vaak met gevaar voor eigen leven.  

26 september 2023

‘Het Cassandra complex’ van Holly Smale

Cassandra Dankworth zit in zak en as. Haar vriendje Will heeft het uitgemaakt en ze is ontslagen door haar horkerige baas Barry. En dat alles binnen een paar uur. Hoe krijgt ze het voor elkaar zich elke keer zo in de nesten te werken?  Ze is goudeerlijk, zegt waarop het staat en mag graag dingen uitleggen. Maar niemand zit daar blijkbaar op te wachten. 

Schuldig

In Londen, deelt ze een flat met Sal en Derek, een stel dat voortdurend ruzie maakt. Ze gunnen Cassandra een piepklein kamertje, één klein keukenkastje en één plank in de koelkast. Toch is haar kamer de veilige plek die ze nodig heeft. Tien jaar geleden kwam ze naar Londen, na het tragische ongeluk waarbij haar ouders om het leven kwamen. Ze waren op weg naar haar diploma-uitreiking in Cambridge. Cassandra voelt zich zo schuldig daarover! Leeft met de wetenschap dat zij de dood van haar ouders op haar geweten heeft. 

Verfstof

Maar goed, ze zit diep in de penarie, geen baan, geen vriend, geen geld en straks geen huis. Ze heeft haar bureau uitgeruimd en gaat naar het koffietentje waar ze elke dag een bananenmuffin haalt. Ze is te vroeg, ze zijn er nog niet. Ze loopt in paniek verder, komt in een antibontdemonstratie terecht, wordt besproeid met een verfstof en kan alleen maar denken dat ze deze dag over zou willen doen. En dan gebeurt het, ze is terug bij gisteren, haar vriend Will is er weer, op kantoor gaat het zoals het elke dag gaat, ze heeft nog verkering en is niet ontslagen. 

Rommeltje

Ze reist in de tijd. Niet heel ver terug, vier maanden is het maximum. Ze leert Will weer kennen. Dat is heel erg goed opletten, dat ze zich niet verspreekt, niet iets zegt wat ze onmogelijk kan weten. Het lijkt prachtig, de tijd terugzetten. Maar het wordt een rommeltje, samen met de nare zaken die ze wegpoetst verdwijnen ook goede dingen. Hoe wordt ze de tijd de baas? Is die te sturen? Houdt ze het in de hand? De tijd zal het leren. 

‘Het Cassandra complex’ is een heerlijk boek. Je moet er even inkomen, maar als je doorhebt hoe het zit is het zo pakkend dat je alleen maar tot het verrassende einde door wil lezen.

19 september 2023

‘Heel de wereld wordt wakker’ samengesteld door Jaap Robben

‘Het beste van de moderne kinderpoëzie in 333 gedichten’ is de ondertitel van dit kloeke boek. Nu weet ik te weinig van poëzie om een deskundig oordeel te geven over de inhoud. Maar dat is ook niet nodig. De selectie van Jaap Robben garandeert kwaliteit. Het boek heeft inmiddels een Zilveren Griffel gekregen en is daarom ook genomineerd voor de Gouden Griffel die op 29 september wordt uitgereikt. En ik weet wel zoveel van jeugdliteratuur dat ik kan zeggen dat deze bundel zeker een kanshebber is. 

Waar begin je

333 gedichten, waar begin je te lezen? Wel, allereerst heb ik in het toegankelijke register mijn favoriete schrijvers opgezocht: Erik van Os en Bette Westera. Ze zijn goed vertegenwoordigd. Met Ted van Lieshout (ja, die schrijver van Boer Boris), Kees Spierings en Edward van den Vendel staan ze in de top tien van meest geciteerde dichters. 

Strakblauw

De bundel is opgedeeld in vier aandachtsgebieden. Allereerst ‘Je leerde lezen letter, woord, gedicht’. Zoals ‘Boom, roos, vis’ van Sjoerd Kuijper, over hoe je de eerste woordjes leert op school, een schrift koopt en een boek gaat schrijven. Met heel veel boom. Of ‘Mooie dag’ van Ted van Lieshout over het kind dat heel vroeg wakker wordt en de hemel strakblauw kleurt voor zijn moeder. 

Pareltjes

In de volgende drie delen worden de gedichten wat gecompliceerder, vragen meer leeservaring van het kind. Maar ook hier pareltjes. ‘Doorwerken’ van Erik van Os bijvoorbeeld; Het schoolplein kijkt mij smekend aan. Een voetbal roept mij door het raam. Ik knik ik kom. Ik laat de som. Maar nog voor ik op wil staan, grijpt de juf me bij mijn naam.* Als uitsmijter ‘Mevrouw Verweerd’ van Bette Westera. Twee gedichten over dezelfde vrouw, één waarin ze klaagt dat ze geen kleinkinderen heeft, in het tweede wordt ze geadopteerd. 

Wie zou dit boek moeten gaan lezen (of gebruiken). Iedereen die poëzie een warm hart toedraagt! Alle meesters en juffen die voor de klas staan. Elke dag een gedicht om mee te beginnen! Ouders en grootouders die veel voorlezen en wel eens buiten het gangbare pad willen kijken. Leen het boek van de Bibliotheek! Staat het u aan, koop het! Het is het geld meer dan waard!

*Doorwerken

Het schoolplein kijkt
mij smekend aan.

Een voetbal roept
mij door het raam.

Ik knik
ik kom.

Ik laat
de som.

Maar nog voor
ik op wil staan

grijpt de juf me
bij mijn naam.

Erik van Os


12 september 2023

‘Sparen voor geluk’ van Hika Harada

Je neemt een familieroman mee naar huis, over drie generaties vrouwen in Japan. Je bekijkt de inhoudsopgave en ziet tot je grote verbazing hoofdstukken als “Ga ervoor! Tien miljoen spaargeld’ en “Kosteneffectiviteit”. Wat is dit voor boek? Is het bij het verkeerde genre beland? Heel nieuwsgierig begin je te lezen. En dan, heel geruststellend, blijkt het toch een familieroman. Maar wel met een financieel tintje. 

Pensioen

Twee zussen Miho en Maho. De één jong getrouwd met een eenvoudige brandweerman, de ander net begonnen aan haar eerste baan. Hun moeder Tomoko, jarenlang moeder en huisvrouw. Hun grootmoeder Kotoko, de moeder van hun vader, sinds een paar jaar weduwe. Een vrouw met een nuchtere kijk op zaken, weer uitkijkend naar een baan om haar geslonken pensioen aan te vullen. 

Kostenplaatje

We volgen elk van hen met een eigen hoofdstuk. Miho is de eerste. Ze werkt in haar eerste baan, huurt een appartement in een dure buurt, ziet hoe bij een reorganisatie haar oudere collega genadeloos de laan wordt uitgestuurd. Dat zet haar aan het denken. Hoe wil ze zelf haar eigen leven inrichten? Zal ze verhuizen naar een minder chique buurt?  Het kostenplaatje wordt van alle kanten bekeken. Bovendien vergelijkt ze haar eigen leven met het ogenschijnlijk harmonieuze leven van haar zus. 

Topverkoper

Tomoko krijgt een vreselijke boodschap, ze heeft kanker. Bovendien gaat haar beste vriendin scheiden. Het zet haar aan het denken over haar eigen situatie. Haar veel afwezige echtgenoot, de band met haar kinderen en haar schoonmoeder. Wil ze wel zo verder? Grootmoeder Kotoko heeft andere zorgen. Haar pensioen is aan het slinken, ze wil eigenlijk wel weer een baan. Hoe lang is het geleden dat ze in een warenhuis werkte en daar topverkoper was? 

Prijskaartje

Ik weet niet hoe het in Japan in een familie of in de maatschappij toegaat. Maar als ik dit boek lees kan ik niet anders denken dan dat al het geluk dat de vrouwen willen vinden in geld wordt vertaald. Aan alles hangt een prijskaartje, ze hebben het voortdurend over effecten, pensioenen, ziektekosten, kosten van het dagelijkse leven. Zuinig zijn is het credo. Het is vooral een heel interessant boek waarin de familiebetrekkingen, ondanks al dat financiële gedoe, een zeer voorname rol spelen.

5 september 2023

‘Wind in de zeilen’ van Trish Doller

Het is nog geen jaar geleden dat Anna Becks vriend Ben is overleden. In een diepe depressie heeft hij zichzelf het leven benomen. Anna’s verdriet is enorm en wordt nog vergroot door de houding van haar schoonmoeder. Alles wat Anna en Ben samen hadden heeft ze teruggeëist, waaronder de verlovingsring en hun boot. Maar de boot laat Anna zich niet afpakken. Het was de droom van Ben en haar om samen door het Caribisch gebied naar Trinidad te varen. Toen hij nog in goeden doen was had Ben de reis al uitgestippeld. In een vlaag van woede en verdriet besluit Anna de reis dan maar alleen te gaan maken. 

Shock

Echt een goede zeiler is ze niet en de eerste overtocht vanuit Miami naar Bimini gaat al bijna mis als ze op een haar na door een tanker wordt overvaren. Hoe moet ze de rest van de reis door zien te komen? De oversteek naar Turks- en Caicoseilanden en Puerto Rico is meer dan zeshonderd kilometer. Dat gaat ze echt niet in haar eentje redden. Ze moet hulp zien te vinden en hangt daarom een briefje op dat ze een bemanning zoekt. Als ze haar moeder belt en over haar plan vertelt is die in shock. “Het was Bens reis, voegt ze Anna toe, niet de jouwe”. 

Vreemde

Terneergeslagen door de gebeurtenissen tijdens de doorwaakte zeilnacht en de reactie van haar moeder, heeft ze een beroerde dag. Ze drinkt zich klem, pikt een vent op maar bedenkt zich net op tijd, valt al jankend en straalbezopen in de rubberboot waarmee ze aan land gekomen is in slaap. De volgende ochtend wordt ze wakker in haar eigen kajuit. Verbaasd over hoe ze daar gekomen is krijgt ze de volgende schok te verwerken, er staat een vreemde man rustig koffie te drinken op haar boot! Wie is hij en hoe komt hij daar? 

Luchtig

‘Wind in de zeilen’ is ondanks het pittige thema niet zwaar om te lezen. Doller heeft een luchtige manier van vertellen, schuwt de moeizame episodes niet. Juist door deze aanpak komt Anna steeds meer tot leven en kun je het boek bijna niet wegleggen!  Goed om te weten dat hierna nog twee delen volgen, één met de zus en de ander met de beste vriendin van Anna, in de hoofdrol. 

Klik hier voor het reisplan van Anna. En luister hier naar de Play list van de muziek die Doller tijdens het schrijven beluisterde.

29 augustus 2023

‘Twee weken weg’ R.C. Sheriff

Zo nu en dan krijg ik een tip over een boek dat ik voor BvdW kan gebruiken. Zo ook met het boek van deze week. Nu is dat sowieso een bijzonder boek. Vorig jaar opnieuw verschenen maar oorspronkelijk gepubliceerd in 1931. De eerste roman van de toen nog jonge schrijver Sheriff. Hij was al wel bekend door de toneelstukken van zijn hand, ook in filmscripts was hij vaardig maar een roman was hem nog nooit gelukt. 

Afwijzing

Aanvankelijk wilde hij een roman schrijven in prachtige bloemrijke woorden en verheven taal. Maar dat lukte van geen kant. Hij liep elke keer vast, zoals in het voorwoord staat te lezen. Tot hij op een dag in de kustplaats Bognor vakantievierende gezinnen zag, eenvoudige middle-class mensen die een jaarlang spaarden om twee weken aan zee te kunnen zijn. Hij kroop in hun hoofden en schreef in korte tijd ‘Twee weken weg’, verwachtte een afwijzing van zijn uitgever maar het tegendeel gebeurde, het boek werd een grote hit. 

Minutieus

Meneer en Mevrouw Stevens gaan met hun drie kinderen Dick, Mary en Ernie twee weken naar Bognor. Ze komen er al jaren, het pension is bekend, alle maatregelen die ze moeten nemen zijn bekend, het is een herhaling van zetten zoals in de voorgaande jaren. Meneer Stevens is een Pietje Precies. Alles wordt minutieus overdacht, nog eens overdacht en nog eens overdacht voordat hij tot actie overgaat. De kinderen Dick en Mary werken al, dragen bij aan het huishouden en aan de vakantie. Ernie de jongste fladdert overal tussendoor, Mevrouw Stevens is de enige die erg tegen de vakantie op ziet. Vooral de reis ernaartoe beangstigt haar en ook de zee vindt ze niet aantrekkelijk. 

Slow reading

Zo verkeer je als lezer twee weken bij de familie. Veel gebeurt er niet, ze zien elke afwijking van het vaste patroon al snel als een hindernis. Door de vele overdenkingen, elk van de vijf komt in dat opzicht aan bod, Ernie de jongste het minst, leer je ze wel heel goed kennen. Dat is ook het verrassende aan deze roman. Het is een soort van slow reading, zoals de vakantie in 1931 verliep, slow maar steady en hoogst vermakelijk. 

‘Twee weken weg’ is ook te leen als e-book en als luisterboek in de OnlineBibliotheek.