‘Atlas van de IJssel’ van Tjirk van der Ziel en Albert Corporaal

Wie iets over de geschiedenis van de IJssel en haar stroomgebied wil weten moet zeker deze atlas ter hand nemen. In dit kloeke boek wordt aan de hand van heel veel oude kaarten en afbeeldingen naar de geschiedenis van de rivier gekeken.  Uiteraard is het begin in Gelderland, bij Arnhem splitst de IJssel zich af van de Rijn om in noordelijke richting verder te stromen. De rivier meandert met grote lussen richting de Zuiderzee. Er is veel verzanding, er zijn jaren dat de rivier niet meer dan een stroompje is waar je met droge voeten overheen kunt stappen. 

Watermanagement
Ook toen al mochten de bewoners zich graag met watermanagement bezighouden. Kribben worden aangelegd, lussen worden doorgestoken en in de vroege Middeleeuwen als in koude winters grote ijsvorming in de rivier ervoor zorgt dat de IJssel hoger komt te liggen dan het land eromheen, worden weteringen gegraven. Die lopen van zuid naar noord parallel aan de IJssel om dicht bij de IJsselmond af te wateren in de rivier. Vier weteringen aan beide zijden, dus zowel in Gelderland als in Overijssel (de Soestwetering, de Zandwetering, de Oude Wetering en heel origineel de Nieuwe Wetering). 

Hanze

Langs de IJssel ontstaan steden: Doesburg, Zutphen, Deventer, Zwolle en Kampen. Ze hebben baat bij een goede doorvaart van de rivier, met andere steden rond de Noord- en Oostzee vormen ze het handelsverbond de Hanze. Het brengt welvaart, de steden groeien als kool. In de twintigste eeuw komen er weer grote veranderingen, met de komst van de Afsluitdijk mondt de rivier niet meer in de zee uit maar op het IJsselmeer. Nooit zal er meer een grote overstroming zijn zoals in de jaren twintig van de vorige eeuw. Hopen we. Maar niets is zeker, het verhaal van de IJssel is nog lang niet uit. 

Schitterend

De ‘Atlas van de IJssel’ staat werkelijk bol van de prachtigste kaarten en afbeeldingen. Zij vertellen het verhaal met bij elke kaart en afbeelding een duidelijke en heldere uitleg. Elk hoofdstuk wordt voorafgegaan door een hedendaagse overzichtsfoto over twee bladzijden van het onderwerp dat besproken wordt. Het is werkelijk een schitterend boek dat niet voor niets het beste non-fictie boek van Overijssel 2021 werd.  Niet een boek om snel door te lezen maar om telkens weer op te pakken en eens rustig door te kijken.