‘Wat de bergen bewaren’ van Ellen Marie Wiseman

Lena Conti komt in mei 1928 met haar moeder, broer en haar dochtertje van twee op Ellis Island, New York aan. Ze zijn Duitsland ontvlucht, hebben een barre bootreis achter de rug, zijn doodmoe en op. Haar moeder en broer hebben een kaartje voor de overtocht gekregen van een ver familielid in de VS, Lena heeft zelf voor haar en de kleine Ella de overtocht betaald. Er wacht hun een strenge keuring. Zo streng dat haar moeder en broer teruggestuurd worden naar Duitsland. Om redenen die duister zijn en in Lena’s ogen absoluut niet kloppen. Zelf twijfelt ze, maar haar moeder moedigt haar aan te blijven. 

De dans ontspringen

Ze worden opgewacht door Silas Wolfe, de verre neef van haar moeder. Hij neemt haar mee naar Virginia, ze komen in de Blue Ridge Mountains, waar Lena ook de twee kinderen van Silas ontmoet. Bonnie en Jack Henry zijn nog niet over het verlies van hun moeder heen. Toch weet Lena een goede band met ze op te bouwen. Het gebied waar ze wonen wordt door de staat Virginia aangemerkt als natuurpark, alle bewoners zullen moeten vertrekken. De methodes die de overheid daarvoor gebruikt zijn weerzinwekkend. Ouders worden ervan beschuldigd niet goed voor hun kinderen te zorgen, de kinderen zouden zwakzinnig of achterlijk zijn. Telkens kan er iemand van de overheid opduiken om ze te testen en weg te halen. Lena en de kinderen moeten zich dan ook geregeld verschuilen in de aardappelkelder. Zullen ze de dans ontspringen of ligt er een verschrikkelijke toekomst voor hen in het verschiet? 

Hartverscheurend

Aan de hand van de afschuwelijke geschiedenis van de jaren twintig en dertig waarin de Amerikaanse overheid zich door de eugenetica beweging liet leiden, vertelt Wiseman het hartverscheurende verhaal van een ontheemde familie, uit elkaar gereten door krankzinnige wetten waarin gestreefd werd naar een supervolk van Noord-Europees uitziende mensen. Allereerst al de mensonterende keuring op Ellis-Island. Vervolgens het racistische pseudowetenschappelijke beleid om de bergmensen inferieur te verklaren.  En zo van hun land en eigendommen te beroven. Jonge meisjes en vrouwen te steriliseren, zodat het inferieure volk zich niet voort kon planten. En het enge is dat er nu bijna eenzelfde wind over het land waait. Waarbij vrouwen, immigranten en mensen van kleur weggezet worden als minderwaardig.