20 oktober 2020

‘De kolonieman’ van Angelie Sens

Johannes van den Bosch ( 1780-1844), volksverheffer in de naam van de koning. Dat is de ondertitel van dit kloeke boek over de bedenker en stichter van de Maatschappij van Weldadigheid met kolonies in Drenthe, België en Ommen ( De Ommerschans). Maar Johannes van den Bosch heeft veel meer op zijn conto staan. Vanaf zijn twintigste was hij bij kolonisatie betrokken, in de Oost, in de West en in de Nederlanden.

Indonesische Archipel
Johannes groeit als kind van een welgestelde familie op in Herwijnen. Hij kiest voor een militaire opleiding bij de genie en komt als zodanig in 1799 in Indonesië ( toen Indië) terecht.  Al snel weet hij op te klimmen op de maatschappelijke ladder daar en trouwt in 1804. Na wisselende successen op Java, vertrekt het gezin, er zijn inmiddels een paar kinderen geboren, in 1809 hals over kop naar Nederland. Na een kort onvrijwillig verblijf in Engeland komen ze in 1810 in Nederland aan. Van den Bosch wordt ingezet bij de bestrijding van Napoleon, ook hier wisselende successen, maar in 1815 is de strijd gewonnen. Van de Bosch begint een volgend groot project uit te denken. 

Weldadigheid
In 1818 is het zover, de plannen voor de start van de Maatschappij van Weldadigheid worden uitgevoerd. Van den Bosch heeft met zijn snelle geest en intelligentie een blauwdruk geschreven voor de vorming van een instituut waar mensen die in armoedige omstandigheden leven tot betere mensen verheven kunnen worden. Tot 1827 is hij er intensief mee bezig maar dan wordt hij door Koning Willem I tot commissaris generaal van de West benoemd. Na een reis door deze koloniën stuurt koning Willem I hem gelijk door naar Indonesië, drie jaar is hij daar Gouverneur-generaal om in 1834  uiteindelijk als Minister van Koloniën te worden aangesteld. 

Kolonieman
Johannes van den Bosch was dus echt een kolonieman. Land, kapitaal en arbeid, later nog aangevuld met water, dat waren zijn ingrediënten om een gezonde  kolonie op te bouwen. Of dat nu in Drenthe of in Suriname was. Angelie Sens geeft hem een menselijk gezicht, laat heel veel stemmen horen die hem om zijn stellingname bewonderden of minachtten. Ook veel inzicht in zijn familieleven en de vrienden en vijanden die hij maakte. Alles heel goed gedocumenteerd met een groot notenapparaat en bibliografie. Het boek is genomineerd voor de Libris Geschiedenis Prijs.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten