Nedersaksisch
De meeste talen zijn ontstaan tussen 500 en 800 na Christus. De oertaal was
het Oudgermaans. Rond 500 begon de grote volksverhuizing en daarmee de
verspreiding van de talen. Zo kwam het Fries op de huidige plek. Ook het
West-Fries in Noord-Holland hoort tot deze taalgroep en tot ver in Duitsland
wordt het Ost-Fries gesproken. Het Nedersaksisch
bestrijkt het oosten en noordoosten van Nederland, daar waar de Saksen woonden.
Van de Waddenzee tot aan Arnhem wordt het gesproken, maar ook in Duitsland kun
je prima met het Nedersaksisch terecht. Daarbinnen zijn weer verschillen in
uitspraak, zo klinkt het Gronings heel anders dan het Achterhoeks. En zelfs van
dorp tot dorp zijn er nuances. Op dezelfde wijze komen het Limburgs, het
Brabants, het Hollands-Utrechts en Vlaams en Zeeuws aan bod.
Miegemp
Na deze uiteenzetting wordt een zestiental woorden besproken. Hoe wordt een
lucifer, een klaproos, een zakdoek, een nachtjapon, een balpen en een mier in
de verschillende dialecten genoemd. De laatste, de mier, heeft minstens
vijftien verschillende benamingen. Van mier tot miegemp, van zeikdempel tot
sprokkel en van pishimmel tot brak. Bij elk woord staat een kaart getekend met
daarop aangegeven de streken waar de verschillende benamingen gebezigd worden. Het
klinkt misschien wat ingewikkeld, dat is het echter niet. Het geeft een prima beeld
over de verspreiding van een benaming.
Overijssel Academie
Het overzichtelijke boek eindigt met een lijst van instellingen waar
je voor dialectvragen terecht kunt. Voor Overijssel zijn dat de Overijssel
Academie in Zwolle en het Twentehoes, Centrum veur streektaal en streekcultuur in
Borne. Voor algemene taal- en dialectvragen kan men onder andere terecht bij de
Stichting Nederlandse Dialecten, de Taalunie en Het Meertensinstituut. Een literatuuroverzicht
van regionale en lexicale kaarten en een korte kennismaking met de auteurs,
cartograaf en illustrator sluit het boek af.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten