Consul a.i.
Op 29 mei 1940 trekt hij net de deur achter zich dicht om naar huis te
gaan, als de telefoon overgaat. Hij twijfelt, doorlopen of teruggaan en
oppakken? Hij besluit tot het laatste,
een besluit dat zijn hele leven op de kop zal zetten. Aan de telefoon is de Nederlandse
Gezant van de Baltische Staten in Riga, De Decker. De man zit omhoog, de Nederlandse
Consul in Kaunas is ontslagen vanwege zijn Nazisympathieën. Iemand moet hem vervangen en De Decker wil
graag dat Zwartendijk dat gaat doen. Zwartendijk twijfelt, vindt het wel een
heel grote vraag, hij heeft geen benul van diplomatieke of consulaire zaken. ‘Geeft
niet’, zegt De Decker, u heeft een kantoor en u kunt mij altijd bellen. En zo
geschiedt het dat Zwartendijk consul a.i. wordt.
Curaçao
Er zijn veel Joodse vluchtelingen in Litouwen. Eén van hen brengt Zwartendijk
op het idee om een ontsnappingsroute naar Curaçao te creëren. Met medeweten van
De Decker schrijft Zwartendijk in de paspoorten van de vluchtelingen dat Curaçao
geen visumplicht heeft. De route gaat
door Rusland naar Vladivostok, een oversteek naar Japan en van daar hopelijk
verder naar een veilig oord. Er is ook een
doorreisvisum nodig. De Japanse consul Sugihara is bereid mee te werken. Al snel
staan er rijen vluchtelingen op de stoep. Van ’s morgens vroeg tot in de avond
worden paspoorten ingevuld om de vluchtelingen een kans te geven veilig gebied
te bereiken. Maar hoelang blijft dat goed gaan?
Eerbetoon
Jan Brokken hoort toevallig van de route, tijdens een treinreis in Rusland
vertelt een overlevende erover. Zijn nieuwsgierigheid is gewekt, hij gaat op
zoek naar informatie en naar overlevenden of hun nabestaanden. ‘De
Rechtvaardigen’ is zo een kritisch eerbetoon aan Zwartendijk en Sugihara
geworden. Uiterst boeiend geschreven, zeer zorgvuldig gedocumenteerd en vol
getuigenissen leest het als een spannende roman waarvan je maar één ding wil
weten: hoe loopt dit af!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten