'Zarafa’ van Barbara Rottiers

De giraf Zarafa is een geschenk van de Pasja van Egypte aan de koning van Frankrijk, Karel X. De Fransen hebben in het begin van de negentiende eeuw een fascinatie voor Egypte. Napoleon is één van de aanjagers voor deze adoratie.  Er zijn veel opgravingen van oude tempels en graftombes, de sfinx van Gizeh wordt gevonden en de hiërogliefen worden eindelijk ontcijferd. Door zijn oorlogszuchtige beleid was de Pasja in ongenade gevallen bij de koning. Om dat te veranderen bedacht hij een kostbaar en zeer bijzonder cadeau: een giraf. 

Regenjas en schoenen

Eerst moest het beest nog gevangen worden, in Soedan. Het was nog een kalf, werd bij de moeder weggehaald die daarna doodgestoken werd. Langs de Nijl ging het richting Alexandrië, daarna op de boot naar Marseille en vervolgens weken in quarantaine vanwege de pest.  Aansterken en acclimatiseren in de stad zelf, waarna een voettocht naar Parijs volgt. De Fransen zijn stapelgek op het dier. Overal lopen dorpsbewoners en stedelingen te hoop om dit extravagante dier te bewonderen, ze wordt als een rockster onthaald.  Zarafa wordt goed verzorgd, ze krijgt zelfs een regenjas en schoenen om haar tegen het weer in Frankrijk te beschermen. Uit Egypte zijn Hassan en Atir meegekomen, hun inzet komt goed van pas. Vooral Atir kan prima met haar overweg en weet wat een giraf graag eet en hoe gevoelig ze is. Na aankomst in Parijs leeft Zarafa nog achttien jaar, uitzonderlijk lang voor een giraf in gevangenschap. 

Charme

Barbara Rottiers heeft een prachtig concept gevonden om dit verhaal te vertellen. Zo is zijzelf aan het woord maar neemt Zarafa de hoofdmoot voor haar rekening. Daarnaast is er Pieter, dierverzorger van de giraffes in een dierentuin in West-Vlaanderen die alles over de dieren weet. Wordt er geciteerd uit het dagboek dat Hassan bijhield, zijn er brieven, interviews en grappige opmerkingen. Maar bovenal zijn er haar illustraties, lief, zacht, komisch, zij onderstrepen het verhaal niet alleen maar zijn bijna een verhaal op zich. Rottiers is een Vlaamse, haar taalgebruik is navenant. Een enkele lezer kan zich daar mogelijk aan storen, voor velen zal het dit boek echter extra charme geven. 

Zarafa was al eens eerder hoofdpersoon in het boek ‘Kom Atir, kom” van Agnita de Ranitz. Klik hier voor die aflevering van Boek van de Week in 2020.

‘Voor al uw moordzaken’ van Richard Osman

Amy Wheeler is persoonsbeveiliger. Op dit moment is ze samen met de wereldberoemde en hemeltjesschatrijke thrillerschrijfster Rosie D’Antonio op een bloedheet eiland in South Carolina. Rosie wordt bedreigd door een Russische beroepskiller, waarom is niet duidelijk. Als extra beveiliging is ook Kevin aanwezig, een oud-seal soldaat uit het Amerikaanse leger.  Toch dreigt het al snel fout te gaan. Kevin keert zich tegen hen, probeert Amy te grazen te nemen. Amy staat echter haar mannetje en samen met Rosie verdwijnt ze van de radar. 

Schoonvader

Hoewel van de radar krijgt Amy nog wel mee dat een influencer niet ver van het eiland aan zijn einde is gekomen. Er wordt een miljoen dollar in contanten bij hem aangetroffen.  Dit is al de zoveelste persoon die bij haar in de buurt vermoord wordt, is het mogelijk dat iemand haar die moorden in de schoenen wil schuiven? Des te meer reden onder de radar te blijven. Toch heeft Amy het gevoel dat dit alles net iets meer is dan ze alleen aankan. Daarom doet ze een beroep op haar schoonvader Steve, ooit rechercheur bij de Britse politie.  Die heeft zich na de dood van zijn vrouw Debbie teruggetrokken op het platteland van Engeland. Hij hangt aan zijn rustige leven met eens per week een pub quiz, zijn ontmoetingen met zijn dorpsgenoten, zijn aanhankelijke kat en het bankje bij de vijver waar hij ’s nachts met zijn Debbie praat. 

Kwade genius

Steve haat vliegen en laat zich dan ook slecht overtuigen dat hij met het privévliegtuig van Rosie naar Saint Lucia moet vliegen. Want daar zijn Rosie en Amy naartoe gevlucht. Al puzzelend en deducerend komen de drie tot de conclusie wie de kwade genius in dit spel is: François Loubet. Hoe kunnen ze deze man te pakken krijgen? Wie is zijn compagnon Joe Blow? Welke duistere bedoelingen heeft de man die hen van vliegveld naar vliegveld achtervolgt?  Vragen, vragen, vragen! 

Richard Osman is hier in Nederland vooral bekend van ‘De Moordclub op Donderdag’, een viertal senioren dat samen de meest bijzondere moorden oplost. Net als die serie, staat ook deze nieuwe thriller bol van de humor en worden de misdaden verrassend en ingenieus opgelost. Heel erg Brits, en wat mij betreft is dit eerste deel van de nieuwe serie een must voor alle cosy-crime liefhebbers.

‘Geen dag zonder de IJssel’ van Wim Eikelboom

19 maart : “Noodpontje. Als de IJssel flink buiten de oevers gaat, komt het buurtschap Fortmond op een eiland te liggen. Gemeente Olst-Wijhe zet dan een noodpontje in om de bewoners van en naar huis te brengen. Ook scholieren maken gebruik van deze tijdelijke hoogwaterservice” Dat is de tekst die bij woensdag 19 maart hoort. Olsternaren en Wijhenaren leven dagelijks met de IJssel, zij weten hoe het werkt, hoogwater, de pont die eruit ligt, de koeien die uit de uiterwaarden gehaald worden, de camping die evacueert.

 Lugubere vondsten

De ingewanden van de IJssel liggen bij Wijhe. Hier vond een sportvisser een menselijk been, kwam er een auto met lijk boven water en dreef het stoffelijk overschot van een man door de vaargeul. Dat komt doordat de vaargeul van de rivier hier op zijn smalst is. Door de hogere stroomsnelheid en de bewegingen van de scheepvaart, wordt ook het diepste water in gang gezet. Vandaar de lugubere vondsten.  Op 24 juni is het allemaal te lezen. 

Ereprijs

In december 1929 is de rivier bevroren en maakt postbode Vinke uit Wijhe de oversteek over het ijs om de post in Marle te bezorgen. Rondom Olst en Welsum zijn de restanten van de IJssellinie te vinden. Opgeworpen om de Russen te stoppen, mochten ze naar West-Europa komen. In juli zijn bij Fortmond de graanakkers met bloeiende inheemse akkerkruiden te bewonderen. Biologisch geteeld zonder kunstmest en pesticiden. In mei wordt verhaald over een geslaagde reddingspoging van de liggende ereprijs.  Was alleen nog bij Olst in de natuur aanwezig maar bloeit nu ook langs de Vecht. 

De IJssel stroomt altijd door mij heen

Bij elke dag van het jaar wordt iets over de IJssel, zijn bewoners, de geschiedenis, het bedrijfsleven, de landbouw, de natuur, de cultuur of ook de literatuur verteld. Alles gaat vergezeld van prachtige foto’s, tekeningen en afbeeldingen van schilderijen. De informatie beperkt zich niet alleen tot Olst en Wijhe, het hele stroomgebied komt aan bod. Het is een prachtige aanvulling en verdieping op de tv serie met Huub Stapel die in 2023 uitgezonden werd. Auteur Kader Abdolah verwoordt het prachtig: “De IJssel stroomt altijd door mij heen”. Zo zal het veel bewoners langs de IJssel vergaan, de rivier is er altijd, zelfs als je, zoals ikzelf, al lang niet meer in de buurt woont.

‘Het laatste lijstje van Mabel Beaumont’ van Laura Pearson

Mabel is al tweeënzestig jaar getrouwd met Arthur. Nooit is ze tot over haar oren verliefd op hem geweest, die verliefdheid gold een ander. Maar ze is tevreden met Arthur. Hij is dol op haar, doet alles voor haar, legt haar in de watten. Kinderen kregen ze niet, dat was verdrietig, vooral voor hem. Maar ze zijn content met elkaar, ze hebben samen een mooie leeftijd bereikt. Dat dat niet eeuwig door kon gaan, besefte Mabel heel goed. Maar dat hij als eerste zou overlijden, dat heeft ze nooit bedacht. 

Vesting

Toch gebeurt dat. Mabel is er behoorlijk door van de kook. Zozeer dat ze niet weet wat te doen. De dokter is gebeld, de uitvaartondernemer heeft het stoffelijk overschot opgehaald, maar verder komt ze niet. Ze blijft een week in huis, doet niets, behalve Olly de hond in de tuin uitlaten. Langzaam komt ze tot het besef dat ze de begrafenis niet langer tegen kan houden, met haar laatste energie regelt ze dat en als het achter de rug is, trekt ze zich terug in haar vesting. 

Vind D

Groot is haar verbazing als kort daarna Julie zich meldt. Julie werkt voor de thuiszorg. Arthur heeft voor zijn dood deze hulp geregeld en betaald. Drie maanden lang zal Julie elke werkdag langskomen om Mabel te verzorgen. Ondertussen gaat Mabel door de spullen van haar man. Hij maakte graag lijstjes, op de laatste staat: Vind D. Dat kan alleen maar op haar jeugdvriendin Dot slaan, denkt Mabel. Hoe kan ze die terugvinden, ze zijn met onenigheid uit elkaar gegaan? 

Van de radar verdwenen

Gelukkig is Julie vindingrijk en in de loop van de tijd ontmoet Mabel nog wat andere vrouwen. Kirsty, die de hond graag uitlaat, Patty, bij wie Julie en Mabel op dansles gaan en niet te vergeten Erin. Een tiener nog, worstelend met haar identiteit. Vooral zij is bepalend voor de verandering die Mabel ondergaat, van een teruggetrokken vrouw tot iemand die kan genieten van andermans gezelschap. Samen zoeken ze naar Dot, maar hoe vind je een persoon die je meer dan zestig jaar niet hebt gezien, die van de radar is verdwenen? 

Laura Pearson schrijft feel-good boeken, ‘Het laatste lijstje van Mabel’ is de eerste in het Nederlands vertaalde titel en smaakt zeker naar meer.

‘Waar onze taal weg komt’ van Harrie Scholtmeijer’

Een korte geschiedenis van het dialect in Overijssel, zo luidt de ondertitel van dit interessante boek over de taal die hier in de regio gesproken wordt. Het eerste hoofdstuk: ‘Eenheid in verscheidenheid’ laat zien dat er niet één spreektaal in Overijssel is. Elke plaats, elke wijk geeft een eigen draai aan woorden en uitspraak. In het volgende dorp, daar praten ze raar, is een gevleugelde uitspraak. En dat klopt, het dialect kent vele varianten. Zo werden in Zwolle alleen al vier verschillende dialecten gesproken, het Binnenstads, het Diezerpoorts, het Assendorps en het Kamperpoorts. Bovendien wordt de r in Zwolle achter in de keel uitgesproken, in geen enkele plaats is dat zo duidelijk als hier. 

Drie spraakgebieden

Overijssel wordt in drie grote spraakgebieden opgedeeld, De Noordwesthoek, Salland en Twente. Daarbinnen zijn er een paar plaatsen die weer een heel eigen taaltje hebben. Zoals het Vriezenveens, dat lijkt nog het meest op het dialect dat eeuwen geleden gesproken werd.  Alles valt echter onder het grote taalgebied van het Nedersaksisch, een inmiddels erkende taal die ook ver over de grens in Duitsland gesproken wordt. Het Nedersaksisch is weer een onderdeel van het Proto-Indo-Europees. De oorspronkelijke bewoners van West-Europa hadden een origine in West-Azië. Daar werd het Sanskriet gesproken. In een kleine tabel wordt het verband tussen het Sanskriet (Indo) en het Engels, Duits en Nederlands getoond. 

Frans

Hoe het kwam dat het Hollands de hoofdtaal werd in Nederland, aan wie we het te danken hebben dat ook het dialect in het oosten vernederlandst, waar de invloed van het Frans vandaan kwam en de revival van het dialect in de muziek en songteksten, alles wordt kort, bondig en uiterst zorgvuldig besproken. Een verhelderend boek, zelfs voor diegenen die al veel over de lokale taal weten. 

Dialectdictee in Ommen

Wie zijn kennis en vaardigheid in het dialect wil testen kan op maandag 17 maart meedoen aan het Dialectdictee dat in de Bibliotheek Ommen zal plaats vinden. Er hoeft niet zelf geschreven te worden, er worden meerkeuzevragen gesteld over de betekenis van dialectwoorden. Wie dat het beste onder de knie heeft, mag zich een jaar lang de Dialectkenner van Ommen noemen. De avond begint om 20.00 uur, de deelname is gratis maar men moet zich wel aanmelden. Dat kan via de website of bel naar  085-7606180.

‘Ja, ik wil’ samengesteld door Anne-Marie Segeren en Eveline Holsappel

De tentoonstelling in het Fries Museum in Leeuwarden is net afgelopen, gelukkig hebben we het boek nog! De prachtige tentoonstellingscatalogus, samengesteld door Anne-Marie Segeren en Eveline Holsappel en geschreven door gerenommeerde namen uit de modewereld. Het boek is ingedeeld in drie grote tijdseenheden met elk een verschillend thema. Van eind 18^e eeuw tot eind 19^e eeuw is dat ‘trouwen in het wit, het begin van een traditie’, eind 19^e eeuw tot eerste helft 20^e eeuw gaat over ‘sprookjes en werkelijkheid’.  In de tweede helft 20^e eeuw tot heden verschijnt de ‘prinses voor een dag’. 

Ingeweven bloemslingers

De trouwjurk is niet zomaar een kledingstuk, betoogt modejournalist Cecile Narinx, het is de ‘overgang van meisje naar vrouw en van eenling naar stel’.  Er werd veel aandacht aan besteed, in vroegere tijden werd de trouwjurk vaak vermaakt. Werd van het kant een wieg bekleed, of werd er een doopjurk van gemaakt. Heel vroeger trouwde men in het zwart. De adel en deftigheid ging over naar crème of wit, koningin Victoria was in 1840 een groot voorbeeld in haar witte trouwjurk. In Friesland werd ook in klederdracht getrouwd, zo is de trouwjurk van Isabella Stinstra uit 1782 bewaard gebleven. ‘Ze gaat gekleed in een ensemble van modieuze gestreepte zijde in zachte tinten met wit ingeweven bloemslingers en hier en daar een boeketje rood, geel, blauw en frisgroen’. Dit was weliswaar geen klederdracht maar wel buitengewoon fraai. 

Prinses

In de beginjaren van de 20^e eeuw komt de nadruk op een slank figuur te liggen. Weelderige stoffen worden in de crisisjaren en tijdens en na de oorlog vervangen door materiaal dat voor handen is. Zo is menige naoorlogse bruid in een japon van parachutezijde getrouwd. De jaren zeventig en tachtig kenmerken zich, onder invloed van de hippies, door de alternatieve bruidsjurken die niet meer wit zijn, maar pastel van kleur. Vanaf het begin van deze eeuw is de bruid echt ‘een prinses voor een dag’, prachtige foto’s onderstrepen deze stelling. Beroemde Nederlandse ontwerpers ontbreken ook niet in het boek, zo zien we Nickey de Jager in een jurk van Victor&Rolf en trouwde Anouk voor duizenden mensen in een jurk van Edwin Oudshoorn. 

Kortom, de bruid en haar kleding komen fantastisch uit de verf in dit kloeke boek met prachtige foto’s en een gedegen uitleg over geschiedenis van de bruidsjurk.

‘De bessenplukkers’ van Amanda Peters

Het is jaren zestig als het gezin waar Joe en Ruthie in opgroeien zoals elk jaar vanuit Nova Scotia naar Maine trekt om daar bessen te gaan plukken. Het hele gezin werkt mee, vader, moeder, Ben, Mae, Charlie, Joe en Ruthie. Het is hard werken, lange dagen, maar ze wonen er in een blokhut en de saamhorigheid is groot. Hun ouders zijn streng maar ook gul en vrijgevig. Ze hechten aan de waarden en normen van het volk, de Mi’kmaq, waartoe ze behoren. 

Wanhopig

De schok is dan ook onvoorstelbaar groot als de vierjarige Ruthie op een dag verdwenen is. Samen met de iets oudere Joe was ze in het veld. Zo zat ze op een grote steen, zo was ze weg. De familie zoekt wanhopig de hele omgeving af maar er is geen teken van leven van haar. Joe voelt zich vreselijk schuldig, hij had beter op moeten letten. Ze maken het plukseizoen af, na werktijd blijven ze zoeken. In de herfst zit er echter niets anders op dan zonder Ruthie terug te keren naar huis. 

Regime

Norma groeit op als enig kind. Haar moeder Lenore is verschillende keren zwanger geweest maar het eindigde altijd in een miskraam of vroeggeboorte. Norma heeft het gevoel niet echt bij haar ouders te passen, ze heeft een wat donkerder huid, wordt snel bruin. Ach dat komt van die Italiaanse overgrootvader, zegt haar moeder dan. Bovendien heeft Norma enge dromen. Om haar gerust te stellen wordt Alice, de vriendin van tante June ingeschakeld. Het duurt jaren voor Norma zich aan het strenge regime van haar moeder kan onttrekken. 

Losgeslagen

Joe blijft met de eeuwige schuld aan de verdwijning zitten. Als dan ook nog zijn broer Charlie wordt vermoord, ook door zijn toedoen, denkt hij, raakt hij volkomen losgeslagen, verlaat zijn vrouw en zijn familie en trekt jaren onrustig door Amerika. 

In lange hoofdstukken volgen we afzonderlijk de levens van Norma en Joe waarbij het heel snel duidelijk is dat Norma Ruthie is. Amanda Peters weet de sfeer en de karakters in haar eerste roman bijzonder goed te treffen. De personages komen tot leven, je kan niet anders dan van de twee hoofdpersonen gaan houden. Het is een voortreffelijk debuut, een boek dat je met spijt weglegt, als het uit is.

‘De grote scheiding’ van Cristina Henríquez

Heel actueel is het grote onderwerp van deze roman: Het Panamakanaal. Gegraven tussen 1904 en 1913, geopend in 1914. Het kanaal werd voorafgegaan door een trans-Atlantische spoorlijn, door de Amerikanen aangelegd om de afstand tussen het oosten van Amerika en California sneller af te kunnen leggen. Panama hoorde in de negentiende eeuw bij Colombia, aan het eind van die eeuw deden de Fransen al een poging om het kanaal te graven maar hun pogingen gingen teloor door gele koorts en malaria. Het is in 1904, Panama heeft zich dan afgescheiden van Colombia, dat de Amerikanen het initiatief nemen om het kanaal alsnog te graven. 

Postboot

Ada Bunting heeft van deze geschiedenis geen weet. Geboren op Barbados groeit ze samen met haar zusje Millicent op bij haar moeder die met naaien de kost verdient. Als Millicent ziek wordt en alleen een operatie haar leven kan redden, besluit de Ada naar Panama te gaan. Ze heeft gehoord dat ze daar snel geld kan verdienen, als verstekeling aan boord van een postboot bereikt ze Panamastad. Ze komt in contact met Marian Oswald die met haar man vanuit Tennessee naar Panama gekomen is. Marian heeft een studie plantkunde gedaan maar kan in Panama weinig uitrichten. Haar man John is bij de aanleg van het kanaal betrokken.  Ada gaat bij de Oswalds aan het werk waar haar een bijzondere taak te wachten staat. 

Genen

Omar is een geboren Panamees, woont hij bij zijn vader, die visser is aan de kust van de Grote Oceaan. Zijn vader blijft treuren om de dood van zijn vrouw, kan haar niet loslaten. Als Omar ook aan het kanaal gaat werken, hij heeft geen genen voor de visserij, zwijgt zijn vader hem dood. Zijn vader ziet het nut van het kanaal niet in, de spoorlijn heeft indertijd ook al zoveel verwoest. Ook Joaquin en Valentina zijn tegen de komst van het kanaal. Hun stad Gatún zal door de aanleg van een dam geheel onder water verdwijnen. 

Al deze stemmen, Ada, Omar, de Oswalds, Joaquin en vele anderen, vertellen het verhaal van het Panamakanaal. Cristina Henríquez weet feit en fictie heel knap te mengen zodat er een boeiende, meeslepende roman over de wording van het kanaal ontstaat. Haar vader is Panamees, tijdens vakanties daar heeft ze de Midden-Amerikaanse sfeer op kunnen snuiven. 

Klik hier voor meer informatie over het Panamakanaal.

‘Koekoeksjong in Zalk’ van Nico de Haan

Nico is zeven als hij met het gezin waarin hij opgroeit naar Zalk verhuist. Zijn vader is daar als dominee beroepen, ze gaan zich met zijn zevenen in de grote, ruime pastorie vestigen. Zijn oudste broer Wim blijft bij familie in het westen wonen. Hij krijgt boven een kamertje met uitzicht op de IJssel, prachtig vindt hij het. Vriendjes krijgt hij ook al snel, met Egbert, Albert en Herman vormt hij een clubje waarmee ze door de weilanden struinen, boomhutten bouwen, kattenkwaad uithalen. Van zijn ouders heeft hij niet veel te duchten, zijn jongere broer Henk heeft polio opgelopen en dat vraagt veel van hun aandacht. Maar soms, als het echt te gortig wordt, verneemt hij het wel en is er straf. 

Trekpleister

Zalk is een klein maar o zo hecht dorp. Iedereen kent elkaar, kent elkanders makkes en nukken, weet daarmee om te gaan. De fietsenmaker, de winkel van Jentie, de smidse met het hete aambeeld en de schroeiende lucht van hoefijzers, de molen, de Haan beschrijft ze met de warmte waarmee je aan een gelukkige jeugd terugdenkt. De IJssel is een trekpleister, ze gaan er geregeld naartoe. Toch is het ook een gevaarlijke rivier, met draaikolken en een sterke stroming. Alleen in de winter van 1963 is ze dichtgevroren, kan er worden geschaatst. 

Schuilhut

En dan de vogels. Vanaf dag één is de jonge Nico geboeid door al die prachtige vogels die hij rond Zalk aantreft. Verscholen in zijn eigengemaakte schuilhutten volgt hij ze. Met een paar latten en wat doeken creëert hij een hut die hij overal neer kan zetten. Klazien uit Zalk, van de kruiden, krijgt daar lucht van en komt bij de pastorie klagen. Ze vindt dat Nico de vogels met rust moet laten. Zelf kijkt hij daar heel anders tegenaan en hij laat zich door haar niet terechtwijzen. Samen met zijn vader fietst hij naar Zwartsluis naar een museum over vogels. Daar ziet hij hoe je vogels kunt opstoppen. Zijn eerste onkundige pogingen zijn vreselijk mislukt maar allengs krijgt het onder de knie. 

Tien gelukkige jaren brengt hij in Zalk door. Jaren waarmee hij met veel warmte en plezier aan terug denkt. Een inkijk in het plattelandsleven van de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw. Het boek bevat foto’s en dagboekfragmenten uit die tijd.

‘Hafni zegt’ van Helle Helle

Hafni gaat scheiden.  Ze kijkt terug op de start van haar huwelijk, alles zou ze nu anders doen. Ze zou sowieso geen volmondig ja geven op zijn aanzoek, meer een ‘ja maar’. De eerste woning, daar zou ze niet weer zoveel op inzetten. Tja, echt met elkaar praten, dat heeft ze jaren geleden al opgegeven. En nu is ze op ‘smørrebrødreis’. Van Frederiksund via Roskilde naar het eiland Als en als laatste naar de grote Zuid-Jutse koffietafel in Gråsten waar ze drie keer zeven soorten gebak en banket serveren. Al zolang ze een auto heeft, heeft ze hiervan gedroomd. 

Vindingrijk

Een week heeft ze ervoor gepland. Dat loopt echter vreselijk uit de hand. Overal waar ze overnacht is wel iets dat haar langer op die plek houdt.  Een man, lekker eten, de prachtige omgeving. Of het zit haar gewoon niet mee, haar reistas wordt gestolen, er zijn te veel mensen waar ze zich aan ergert, de auto gaat kapot. Toch blijft ze aan haar reisplan vasthouden. Vindingrijk als ze is, vist ze na het verlies van haar reistas, kleren uit een zak die bij een kledingcontainer staat. Zo staat ze daar nu in een satijnen jack en een suède broek. Overal waar ze een steiger aan open water vindt, neemt ze een duik. Heerlijk in het ijskoude water, dan voel je dat je leeft! 

Regeltjes

Waar ze echt veel last van heeft is het stemmetje in haar hoofd die van alles voorschrijft. Regeltjes, regeltjes, regeltjes, te veel om op te noemen. “Glazen niet op de kop in de kast. Geen zuur bij chloorbleek. Stof van bladeren met melk afnemen. Deur niet openen met handcrème aan je handen.” De hele dag gaat het zo door in haar hoofd. Ook de schaamte en ergernis over dingen die fout gingen, raakt ze niet kwijt. Waarom vergeet ze de mooie gebeurtenissen? 

Inkijkje

Hafni vertelt en vertelt, de schrijver luister en noteert. Vaak in korte zinnen, heel erg to the point, ontrolt zich Hafni’s leven voor de lezer. Een inkijkje in de ziel van een beschadigd iemand die praat en praat en praat. Die grote en kleine avonturen beleeft op haar ‘smørrebrødreis’ en alles vanuit hetzelfde perspectief bekijkt, namelijk dat van haarzelf. Hafni zegt veel en als lezer verwonder je je over de zeggingskracht van haar woorden.

‘Buitengewoon briljante wezens’ van Shelby Van Pelt

Tova Sullivan woont in een klein stadje aan de noordwest kust van de VS. Sowell Bay (Washington) heeft weinig te bieden, er wordt wat gesurft en het heeft een zeeaquarium. Daar werkt Tova, alhoewel ze dat gezien haar leeftijd echt niet meer hoeft, zeventig is ze inmiddels. Maar ze houdt van poetsen, het glas van de aquaria laten glimmen, de vloeren spic en span, ze geniet ervan. Al haar vriendinnen verklaren haar voor gek, maar ja, die hebben kinderen, kleinkinderen, dat alles is er niet voor Tova. Haar man is een paar jaar geleden overleden, haar enige kind Erik is kort na zijn eindexamen op zee verdwenen, nooit is zijn stoffelijk overschot teruggevonden. 

Kraak

Bovendien heeft ze een vriend in het aquarium, een heel bijzondere, een kraak (grote inktvis), Marcellus heet hij. Tegen hem kan ze aankletsen, ze weet zeker dat hij haar begrijpt. Marcellus is erg vindingrijk, hij weet uit zijn bassin te ontsnappen en verschalkt zo menig zeekomkommer uit een ander bassin. Als hij op een dag buiten het bassin verstrikt raakt, weet Tova hem te bevrijden en terug te brengen. Hij kan wel een tijdje zonder water, achttien minuten hooguit, daarna begint hij ernstig te verzwakken. 

Onbekende vader

Marcellus is slim, herkent mensen, ziet overeenkomsten. Zo ziet hij wel enige gelijkenis tussen Tova en de nieuwe schoonmaker Cameron. Cameron heeft zijn leven in California achter zich gelaten omdat hij op zoek gaat naar zijn onbekende vader. Zijn moeder was verslaafd, heeft hem bij haar zus achtergelaten. Daar heeft hij een fijne tijd gehad, maar er zit iets van onrust in hem. Geen enkele baan houdt hij langer dan een paar dagen vol, zijn vriendin is hem zat, en als hij in een kistje met spullen van zijn moeder een ring en een foto vindt, komt hij tot de conclusie dat ene Simon Brinks zijn vader is. Brinks is een succesvolle vastgoedondernemer uit Sowell Bay. Bij hem hoopt Cameron geld los te praten. Zal het Cameron de brokkenpiloot lukken zijn vader te vinden? Of is deze actie ook gedoemd te mislukken! 

Shelby Van Pelt weet in haar debuutroman te overtuigen. De karakters zijn levensecht, een kraak als beschouwer van de gebeurtenissen is erg origineel. Een warm verhaal over eigenzinnige mensen (en kraak!), een echt feel good boek.   

‘Just one thing’ van Michael Mosley

Wie het nieuwe jaar wil beginnen met goede voornemens zou zeker dit boek eens in moeten zien. Mosley hanteert een heel makkelijke methode om dingen te veranderen.  Hij begon zijn carrière als arts en heeft zich de laatste jaren vooral beziggehouden met gezondheidsclaims die we overal veelvuldig langs zien komen. Door ze onder andere zelf te proberen.  Zo kwam hij intermitting fasting (periodiek vasten) tegen toen hij geconfronteerd werd met de diagnose diabetes type 2. Voor hem werkte dat en samen met zijn vrouw, die huisarts is, begon hij een afvalprogramma en schreef talloze boeken over diëten en afvallen. 

Lief voor jezelf

Wat betreft de veranderingen zijn er tien basisregels die je in de gaten moet houden als je de suggesties in je leven wil toepassen.  Eerst en vooral: hou het simpel. Wees realistisch en creëer een trigger, koppel het nieuwe aan iets dat je nu al doet. Ga bijvoorbeeld tijdens het tandenpoetsen op één been staan, dat verbetert je evenwicht en kan op termijn vallen voorkomen. Regel negen is dat je lief moet zijn voor jezelf. Mogelijk vind je het moeilijk een nieuwe gewoonte vol te houden. Kijk er nog eens kritisch naar, misschien past het niet bij jou en kun je beter iets anders proberen. 

Lezen

De nieuw aan te wennen doelen zijn over de dag verdeeld. Na het opstaan, het ontbijt, halverwege de morgen, lunch, middag en avond hebben elk vijf vaardigheden die je kunt overwegen om te gaan doen. Koud douchen, een ochtendwandeling maken, je rust pakken, de zon opzoeken, plantjes verzorgen en last but not least: LEZEN. Dat laatste kan ik echt van harte aanbevelen! 

Optimistisch

Bij elke vaardigheid wordt een wetenschappelijke onderbouwing gegeven. Niet dat dat een groot verschil maakt, de voornaamste reden voor mij om dit boek te lezen was de vrijblijvendheid van de aanbevelingen. Geen dwingende taal om je iets te laten ondernemen, nee kies uit wat je goeddunkt en wat voor jou behapbaar is. En lukt het nu even niet, dan ga je op een ander moment aan de slag. Of helemaal niet, even goede vrienden zou Mosley zeggen. ‘Just one thing’ is makkelijk te lezen en is op een prettige en optimistische toon geschreven. Levenskunst op een bereikbaar niveau. Het boek bevat tekeningen en een literatuuropgave.

‘De gentleman uit Peru’ van André Aciman

Een nieuw jaar strekt zich voor ons uit. Wat zal het brengen? In je persoonlijke leven, in je omgeving, in de wereld? We weten het niet, soms heb je wel verwachtingen. Maar hoe vaak komt dat uit? Dat geldt niet voor de gentleman uit Peru. Hij heeft de gave dingen en gebeurtenissen te zien die dichtbij of ver in de toekomst zijn. Ook weet hij alles over het verleden. Als hij een groepje jongelui in Italië tegen het lijf loopt weet hij ze te imponeren door met een enkel handgebaar de pijn uit de schouder van Mark weg te nemen. 

Averij

Ze verblijven in hetzelfde hotel. Hij is begin zestig, slank, baardje en verzorgd gekleed. Zit altijd alleen aan een tafeltje en observeert. De jonge Amerikanen detoneren wat, ze zijn luidruchtig, blijven maar een paar dagen, hun boot heeft averij opgelopen en wordt gerepareerd. Het personeel weet hun uitbundigheid niet te temperen. Ze becommentariëren de overige gasten met veel plezier, blijven ze echter ook angstvallig uit de weg gaan. Totdat de gentleman uit Peru op Mark afstevent en zijn hand op Marks schouder legt. Het ijs lijkt gebroken. 

Margot

Ze komen aan de praat, de jongelui zijn oud studenten die met elkaar op een privé cruise zijn. Hun afspraak was dat de eerste van hun clubje die vermogend zou zijn deze trip zou betalen. En zo is het geschied. Ze wachten nu de reparatie af en trekken dan weer verder. De gentleman uit Peru weet heel veel over hen. Intieme dingen, die niemand eigenlijk weet, dingen die ze altijd voor zichzelf hielden. De jongelui zijn sceptisch, één van hen, Margot, wordt er zelfs vreselijk kwaad over en loopt briesend van tafel. Zij kan de insinuaties niet langer verdragen. Maar toch is zij degene naar wie de gentleman op zoek is. Met haar wil hij afspreken, met haar wil hij tijd doorbrengen. Wat heeft hij haar te zeggen? 

Reïncarnatie

Aciman vertelt in een bijzonder prettige stijl het wonderlijke verhaal van de gentleman uit Peru. Een verhaal over reïncarnatie, een verhaal dat je, ook als je daar niets van wil weten, met veel plezier kunt lezen. Aciman is een Italiaans-Amerikaanse schrijver, is professor aan de Universiteit van New York en een groot kenner van het werk van Marcel Proust.

‘Een onmogelijk leven’ van Matt Haig

De gepensioneerde wiskundelerares Grace Winters zit te verpieteren in haar plattelandsbungalow. Haar man Karl is vier jaar geleden overleden, hun zoontje fietste op achtjarige leeftijd tegen een bus aan en kwam daarbij om. Grace is zich daar altijd schuldig over blijven voelen, het was haar fout dat ze niet met hem meeging naar de stad. Het leven heeft voor haar eigenlijk geen zin meer, het gaat als een nachtkaars uit. Elke dag, elke week, elke maand is hetzelfde. 

Erfgenaam

Tot op een dag een brief van een notaris op haar deurmat valt. Ze heeft een huis geërfd op Ibiza.  Eerst denkt ze dat het een oplichterstruc is, ze is al eens al haar spaargeld op die manier kwijtgeraakt. Maar de persoon van wie ze erft, heeft ze ooit gekend. Het is Christina van der Berg, die naam zegt haar niets, maar de meisjesnaam Christina Papadakis wel. Dat was een collega docent. Ze gaf muziekles, een verlegen jonge vrouw met een glamorous uitstraling. Ooit hebben ze samen kerst gevierd, Christina heeft dat onthouden en nu is Grace haar erfgenaam. Wat te doen, moet ze de erfenis aanvaarden of toch maar niet? 

Alberto

Grace neemt een kloek besluit, ze boekt een vlucht naar Ibiza, komt in het gedateerde huis van Christina en er zijn gelijk een paar dingen die opvallen. Een olijfpot met water dat lijkt te gloeien, een plant die als uitgestorven bekend staat, doet het prima in een pot bij de oprit. Er is een man, Alberto, Christina schrijft in haar instructies aan Grace dat ze contact met hem moet zoeken. Beschroomd rijdt Grace in de oude rammelbak van Christina naar de duikschool waar Alberto zou moeten zijn. Op het moment dat ze hem ziet weet ze dat hij een gevaarlijk persoon is, toch kan ze de drang om letterlijk met hem in zee te gaan, niet weerstaan. Midden in de nacht duikt de altijd zo voorzichtige Grace in de wateren rond Ibiza, een ervaring die haar leven totaal op de kop zal zetten. 

Onmogelijk

Haig laat Grace het verhaal in briefvorm, nou ja eigenlijk een e-mail, aan een jonge oud-student van haar schrijven. Zijn vraag naar aanleiding van een mentale dip inspireert haar tot het vertellen over haar bijzondere leven op Ibiza, een leven dat ze tot kort daarvoor, voor onmogelijk had gehouden.

‘Onder de mensen’ van Mathijs Deen

Als maker van Boek van de Week heb ik zo mijn voorkeuren. Eén daarvan is de schrijver Mathijs Deen. Elk boek van hem is wat mij betreft raak. Of het een Waddenthriller is of een roman als ‘Onder de mensen’’, Deen pakt mij in met zijn korte bondige taal, zijn verhaallijnen, de sfeer en bijzondere karakters.  ‘Onder de mensen’ is niet echt recent, toch wil ik er, op de valreep van dit jaar, aandacht aan besteden. 

Contactadvertentie

Jan is een stoere, stugge boer op het Groninger platteland. Zijn boerderij ligt vastgeplakt aan de zeedijk, hoog vanuit de schuur kun je de zee zien. Hij woont er alleen, zijn ouders zijn bij een auto-ongeluk in Oostenrijk om het leven gekomen. Jan wil niet langer in zijn eentje de diepvriesmaaltijden eten die zijn moeder voor haar vertrek naar Oostenrijk voor hem klaargemaakt heeft. In zijn eentje de tachtig hectare graan en bieten verbouwen en oogsten. Jan wil gezelschap, Jan wil seks en als het even kan, ook een kind. Een opvolger.  Jan onderneemt actie, het is de jaren tachtig, datingsites bestaan niet en ook ‘Boer zoekt vrouw’ moet nog uitgevonden worden. Hij zet daarom een contactadvertentie in een landelijke krant. 

Dicht bij de zee

Irene werkt op de afdeling kleine advertenties. Niet dat dit haar droombaan is. Na een documentatieopleiding heeft ze eerst een relevante baan gehad. Haar contract is echter niet verlengd, nu zit ze bij de krant. Ze ziet Jans advertentie binnenkomen en het eerste wat ze denkt is dat zij daar zou willen wonen. Aan de dijk, dicht bij de zee. Dus wat doet ze, ze schrijft als vier verschillende persoonlijkheden brieven aan Jan. Mochten er reacties van anderen binnenkomen, zal ze die zeker tegenhouden, ze is ervan overtuigd dat Jan één van de vier dames zal kiezen. 

Vastbesloten

Dat klopt en Irene reist als de standvastige en enigszins nukkige Wil met de trein naar Groningen.  Het is heel ongemakkelijk als ze samen in de restauratie zitten, Wil dringt eropaan dat Jan haar mee naar de boerderij neemt. Ze is niet benieuwd naar Jan, niet naar het huis, nee, ze wil de zee zien.  Want daar is het haar om te doen! Dat Jan iets anders zoekt, daar maalt ze niet om, Wil is vastbesloten in Groningen te blijven.

‘Voor de mooiste’ van Ted van Lieshout

Tien december is de internationale dag van ‘De Rechten van de Mens’. In 1948 nam de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties een resolutie van deze strekking aan. Sindsdien staan we op die dag stil bij de rechten die ieder mens heeft. In sommige landen betekent dat wat meer dan in andere, in Nederland hebben we artikel 1 van de grondwet waarin die rechten zijn verankerd. 

Wandeling

Ted van Lieshout neemt ons in ‘Voor de mooiste: de geschiedenis is van ons’ mee op een wandeling door de eeuwen heen. Tijdens die wandeling stipt hij gewone mensen aan die door hun houding en acties betekenis hebben gegeven aan de strijd voor gelijkheid. In interview vorm, dat werkt echt geweldig, begint hij met de twistappel van de Griekse godin Eris. Eris is niet uitgenodigd op de bruiloft van Peleus en Thetis. Ze is woedend, gaat toch en gooit een gouden appel tussen de gasten. Op de appel staat, deze is voor de mooiste. En zo loopt die vrolijke bruiloft uit op ruzie en ongemak. Want iedereen wil de mooiste zijn. 

Gouden appel

Nu was Eris natuurlijk geen gewoon mens, maar wel een goed voorbeeld. Allereerst laat Van Lieshout ons ontdekken hoe mensen tegen elkaar uitgespeeld worden, hoe geschiedenis vervalst wordt. Hoe rechters oordelen naar de wet en de geest van de tijd. Hoe een vrouw die slachtoffer is van een man toch veroordeeld wordt omdat zij haar man benadeeld heeft. Want zij is zijn ‘bezit’. 

Vrouwenkleren

Hoe een moedige vrouw in Frankrijk de aanjager van de guillotine vermoordt, hoe Rosa Parks in de VS weigerde op te staan voor een witte man, hoe Harriet Tubman via de Ondergrondse Spooorweg uit slavernij ontsnapt en zelf daarna honderden lotgenoten wist te bevrijden. Hoe Oscar Wilde vanwege homoseksualiteit werd veroordeeld, hoe Frederick Park en Ernest Boulton moesten boeten vanwege het dragen van vrouwenkleren, hoe profvoetballer Thomas Hitzberger pas na afloop van zijn carrière bekend maakte homo te zijn. 

Kijkboek

Dit alles aan de hand van prachtige schilderijen, tekeningen, foto’s, bijna elk voorbeeld wordt door een illustratie begeleid. Het is daarom ook een prachtig kijkboek en een mooi cadeau voor iedereen vanaf 12 jaar. Het is Van Lieshouts wandeling door de geschiedenis, een prachtige tocht met ontroerende en soms heel heftige gebeurtenissen, maar vooral met moedige mensen die volgens hem niet vergeten mogen worden.

‘De Finse katoenmolen’ van Ann- Christin Antell

Jenny Malmström is na het overlijden van haar man en zoontje weer ingetrokken bij haar vader, die dominee is in een dorpje bij Turku, Finland. Het is eind negentiende eeuw, voorzieningen voor weduwen zijn er niet, sociale voorzieningen zijn er überhaupt niet. Daarom trekt Jenny zich het lot van de arbeiders zo aan. De jonge kinderen die in de katoenfabriek werken in plaats van naar school te gaan. Net als de ouders een hongerloontje verdienen, te weinig om van te leven, net te veel om van dood te gaan. Het brengt haar in aanvaring met de zoon van de Engelse fabriekseigenaar, Fredrik Barker. In zijn ogen mogen de mensen die bij hen werken in de handen knijpen dat ze werk hebben. 

Slecht nieuws

Jenny is lid van de Damesvereniging, een club van welgestelde vrouwen die inzamelingsacties houden voor het goede doel. Ze zet zich in voor een aantal gezinnen in het dorp, brengt vaak voedsel en soms ook lekkernijen. Bij alles wat ze doet loopt ze toch geregeld Fredrik Barker tegen het lijf. En hoewel ze het niet toe wil geven, heeft de man een zekere aantrekkingskracht. Mogelijk zou haar hart voor hem willen zwichten, haar hoofd vertelt haar echter dat hij slecht nieuws is. 

Pastorie

Jenny’s leven komt radicaal op de kop te staan als haar vader na een korte ziekte komt te overlijden. Ze moet de pastorie verlaten, kan een klein huis in Turku kopen, neemt Martta, één van haar protégées mee als hulp in de huishouding, krijgt een baan op een meisjesschool, raakt bevriend met de predikantsvrouw uit een naburig dorp, neemt deel aan een archeologische opgraving. Haar leven draait 180 graden, ze verandert in een zelfstandige en onafhankelijke vrouw die het leven aankan. Tot het noodlot opnieuw toeslaat en ze zelf aan de onderkant van de maatschappij dreigt te belanden.

Sociaal

De geschiedenis van de Finse katoenindustrie doet sterk denken aan de geschiedenis van Twente. Engelse fabrikanten streken er neer, bouwden fabrieken in het stoomtijdperk, hadden veel arbeiders nodig die ze onder de arme bevolking rekruteerden. Antell heeft zich goed gedocumenteerd, echt bestaande figuren komen voor in deze sociale en vriendelijk geschreven roman, waarin een vleugje romantiek niet ontbreekt. De gebeurtenissen zijn echter allemaal fictief.  Een vervolgdeel volgt ongetwijfeld, de vertaling laat echter nog even op zich wachten.

‘Koken in de verkeerde eeuw’ van Teresa Präauer

Een jonge vrouw en haar partner hebben twee andere stellen uitgenodigd te komen eten. De Zwitser komt zonder zijn vriendin, ze moet werken, het andere echtpaar is er wel. Zij hebben hun zuigeling bij de grootouders gebracht, het is de eerste keer na de geboorte dat ze uitgaan. De gastvrouw is licht gespannen. Het huis waar ze nog maar net naartoe verhuisd zijn, is nog niet op orde, overal staan ingepakte bananendozen. De keuken is okay, ze schuift de quiche in de oven en heeft de tafel al gedekt. Er wordt een fles cremant opengetrokken, er wordt getoost, er wordt geconverseerd, het Dave Brubeck Quartet speelt op de achtergrond ‘Take five’, ze schuiven aan. 

Beleefd

Maar is het wel zo gegaan? Is het echtpaar niet te laat gekomen? Zoals ze altijd doen. Opgehouden in de stad, liepen een Amerikaans stel tegen het lijf. Was te gezellig om gelijk door te gaan. Nee, nu is het de Zwitser die het eerst binnenkomt. Banjert gelijk door naar de eetkamer. De fles cremant wordt opengetrokken, de nootjes in de schaaltjes op tafel opgepeuzeld. Er is jazzmuziek op de achtergrond. Ze zijn al aardig aangeschoten als het echtpaar arriveert. Er zijn spanningen tussen het vijftal, maar zich openlijk uitspreken doen ze niet. Alles blijft bedekt met een beleefd laagje en klinkt afstandelijk. Alsof ze elkaar niet raken met hun snedige opmerkingen. 

Stillevens

Zo ziet de lezer het begin van de avond een aantal keren langskomen. Elke keer net iets anders, het lijkt een zoekplaatje: zoek de tien verschillen! Ondertussen wordt alles zeer gedetailleerd besproken, het servies, de keuken, de glazen, de muziek, het eten, de studententijd, de toestand in de wereld en vooral en heel vaak, het eten. Het lijken wel stillevens: “een flesgroene aardewerken schaal met daarin rode aalbessen en donkere druiven. Salade van watermeloen met feta en muntblaadjes. Een vijg in kwartjes met een stuk kaas in het midden’. Dat is niet zo verwonderlijk, Präauer is niet alleen schrijver maar ook beeldend kunstenaar. 

Al met al is ‘Koken in de verkeerde eeuw’ een bijzonder boek. Literair, beeldend, herhalend, kunstzinnig. Met op de laatste bladzijden nog een bijzondere twist waardoor alles mogelijk toch net anders is dan wat je aanvankelijk dacht.

‘Het restaurant van de herinneringen’ van Yuta Takahashi

Kotoko Niki is op weg naar een restaurant aan zee waar ze een herinneringsmaal* hoopt te nuttigen. Het restaurant, piepklein, alleen geopend in de vroege ochtend, ligt in het district Chiba. Verscholen achter de duinen, enkel een wit schelpenpad leidt naar de ingang. De reis van Tokio ernaartoe was al een hele onderneming, eerst met de sneltrein, daarna een wankele bus en vervolgens nog vijftien minuten lopen.  Ze heeft gereserveerd, ze komt dus niet voor niets. 

Rampdag

Haar gedachten gaan al lopend terug naar die rampdag, de dag dat haar broer Yuito verongelukt is. Samen liepen ze op een zebrapad toen een auto met hoge snelheid naderde. Haar broer had het eerst in de gaten wat er stond te gebeuren, gaf Kotoko een flinke duw, ze haalde al struikelend de overkant. Maar hijzelf werd vol geraakt. Kotoko voelt zich schuldig aan zijn dood. Eigenlijk had zij het moeten zijn waar haar ouders om rouwen. Niet de talentvolle Yuito die een prachtige toekomst voor zich had. 

Favoriete eten

Een sterke windvlaag waait haar hoed van haar hoofd. Ze rent er tevergeefs achteraan, maar ziet tot haar verrassing een jonge man opduiken die de hoed op het nippertje redt. Als hij haar de hoed overhandigt herkent ze zijn stem, hij heeft haar reservering aangenomen. Is hij de eigenaar van het restaurant? Hij is nog zo jong. Hoe zal het hem lukken haar broers favoriete eten klaar te maken? Wat staat haar te wachten als ze naar binnengaat? Durft ze nog wel? 

Kagezen

*Een herinneringsmaal, kagezen in het Japans, wordt geserveerd voor iemand die overleden of afwezig is. Het is het lievelingsmaal van die persoon en zolang de damp van de maaltijd komt, kan het zijn dat de overledene zich meldt. Dat de achterblijver een gesprek heeft met de persoon wiens maaltijd gegeten wordt. Een omstander ziet niets van het gebeuren, het is echter wel het definitieve afscheid. Of de overledene zich werkelijk laat zien of dat het alleen de herinneringen van de achterblijver zijn, wie zal het zeggen. 

Takahashi weet te overtuigen in dit troostrijke boek, legt veel uit en weet ondanks dat een spirituele sfeer op te roepen zodat je als lezer graag wil geloven dat het werkelijk zo plaats gevonden heeft.