6 juni 2023

‘Dola: over haar schrijven en de hele mikmak’ van Mirjam van Hengel

Dola de Jong is achtentwintig aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog. Duitsland is Polen al binnengevallen en heeft Engeland de oorlog verklaard. Door haar connecties in de danswereld is ze goed op de hoogte van de ontwikkelingen in Duitsland. Ze dringt er bij haar Joodse familie dan ook op aan Nederland te ontvluchten en een veilig onderkomen te zoeken. 

Tanger

Maar ze vindt geen gehoor bij haar ouders en broers Hans en Jan*. Zelf begint ze in januari 1940 haar maatregelen te treffen. Paspoort, visa, geld opnemen. Het lukt Dola via Frankrijk en Spanje naar Tanger te reizen. Daar trouwt ze met de kunstschilder Jan Hoowij met wie ze al een tijd een relatie had. Hij is met vrienden naar Tanger gezeild. Ze blijven er ruim een jaar. Tanger is de inspiratie voor haar boek ‘En de akker is de wereld’, over een stel gevluchte Joodse kinderen die met een jong stel Tanger bereiken. 

Miskend

Het lukt Dola en Jan een visum voor de VS te krijgen. Dola is vastbesloten haar schrijverscarrière door te zetten. Voor de oorlog publiceerde ze al in Nederland, onder andere kinderboeken. Dola bouwt na de oorlog in de VS een enorm netwerk op, pleit er voor de Nederlandse literatuur, voelt zich vaak miskend maar twijfelt ook aan haar kwaliteiten als schrijver. Terwijl haar boeken goede recensies krijgen. Van Hoowij is ze dan al lang gescheiden, met haar Amerikaanse man Robert krijgt ze haar zoon Ian. 

Literaire erfenis

Ook leert ze Leo en Tineke Vroman kennen. En het is via de literaire erfenis van die twee dat Mirjam van Hengel op brieven van Dola de Jong stuit. Haar belangstelling is gewekt, Van Hengel krijgt veel meer brieven van Dola in handen, documenteert zich uitgebreid en brengt zo heel leesbaar het leven van een bijzondere, recalcitrante en vrijgevochten schrijfster in kaart. 

Kamp Erika

*De ouders en broertje Jan komen om in een vernietigingskamp. Haar broer Hans overleeft dankzij onderduik de oorlog. Ook Jan was ondergedoken, op het laatst in Lemele waar hij opgepakt wordt bij een razzia. Hij verblijft twee dagen in Kamp Erika bij Ommen, wordt naar de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam gebracht en komt via Westerbork in Sobibor terecht. In Amsterdam schrijft hij nog een briefje aan een vriend dat later bij Dola terecht komt.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten